بررسی تاثیر توانایی تنظیم هیجان بر کاهش اختلال علایم جسمی ناشی از سندرم روده تحریک پذیر در بین کارکنان صنعت نفت شهر شیراز: یک مطالعه مداخله ای با تاکید بر ارگونومی شناختی

مقدمه: از دیدگاه ارگونومی شناختی، طراحی رفتار بر اساس تنظیم هیجانات به ویژه در بین شاغلان حساس و آسیب پذیر، به لحاظ جسمی و روانی اهمیت بسیار زیادی دارد. با توجه به محدود بودن مطالعات انجام شده در این حوزه به ویژه از دیدگاه ارگونومی شناختی، پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر تنظیم هیجان بر کاهش اختلال علایم جسمی ناشی از سندرم روده تحریک پذیر (Irritable bowel syndrome یا IBS) در بین کارکنان صنعت نفت انجام شد. روش ها: این مطالعه از نوع کاربردی و به لحاظ طرح، از نوع شبه آزمایشی بود که به صورت پیش آزمون- پس آزمون با گروه شاهد و همراه با پیگیری سه ماهه به صورت دوسو کور بر روی ۲۲ نفر از شاغلان صنعت نفت مبتلا به IBS در سال ۱۴۰۲ و در شهر شیراز انجام شد. به منظور پیاده سازی درمان مبتنی بر هیجان (Emotion-focused therapy یا EFT)، از روش Greenberg و جهت تعیین اختلال نشانه های جسمی، از پرسش نامه نشانه های جسمی (Patient health questionnaire-۱۵ یا ۱۵-PHQ) استفاده گردید. داده ها در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: تفاوت معنی داری در نمرات متغیر نشانه های جسمی بر اساس اثرات اصلی زمان و اثرات تعاملی زمان در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری مشاهده شد (۰۵/۰ > P). همچنین، میانگین نمرات متغیر نشانه های جسمی در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به ترتیب ۷۲/۱۶، ۷۲/۱۲ و ۲۷/۱۵ به دست آمد. نتیجه گیری: روش EFT بر کاهش نمرات نشانه های جسمی در مرحله پس آزمون در بین افراد شاغل شرکت کننده موثر بود. بنابراین، توصیه می شود از این روش به منظور ارتقای توانایی تنظیم هیجان افراد شاغل به ویژه گروه های آسیب پذیر به لحاظ جسمی و روانی استفاده شود.

کلیدواژه ها:

Cognitive ergonomics ، Oil and gas industry ، Workers ، Emotion-focused therapy ، Irritable bowel syndrome ، ارگونومی شناختی ، صنعت نفت و گاز ، کارکنان ، درمان هیجان مدار ، سندرم روده تحریک پذیر