بازنمایی حکمت اشراق در داستان های رمزی-عرفانی: تحلیل زبان نمایشی در رساله لغت موران اثر شیخ شهاب الدین سهروردی

رساله ی لغت موران از جمله متون تمثیلی و نمادین در سنت حکمت اشراق است که در آن شیخ شهاب الدین سهروردی، برای تبیین مفاهیم بنیادینی همچون نور، مراتب وجود، سلوک روحانی و حقیقت معرفت، از زبان نمایشی بهره می گیرد. این مقاله با رویکردی تحلیلی-تفسیری و با تکیه بر مبانی فلسفه اشراق، به بررسی نحوه ی کاربست عناصر نمایشی و بیانی چون تمثیل، استعاره، نماد، فضاهای خیالی و ساختار روایت در این رساله می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که سهروردی با آفرینش جهانی چندلایه از تصاویر ذهنی و رمزآلود، امکان نوعی درک شهودی-فلسفی از مفاهیم اشراقی را برای مخاطب فراهم می سازد. برخلاف زبان صوری و استدلالی فلسفه مشاء، سهروردی زبان خود را به سوی بیان غیرمستقیم و هنری سوق داده و تلاش کرده است تا از طریق بازنمایی نمایشی معنا، مخاطب را به تجربه ی باطنی از حقیقت رهنمون کند. در نتیجه، لغت موران نه صرفا متنی ادبی یا عرفانی، بلکه نمونه ای شاخص از تلفیق ساختارهای بیانی هنری با مبانی فلسفه ی اشراق به شمار می رود؛ اثری که در آن فلسفه نه با برهان، بلکه با تماشای رمزی و کشف شهودی به مخاطب عرضه می شود.

کلیدواژه ها:

داستان های رمزی-عرفانی ، مفاهیم حکمی ، لغت موران ، شیخ اشراق ، زبان نمایشی