بازتعریف نسبت ابتلاء و نصر در آیه ۲۱۴ بقره؛ تحلیل کارکرد نحوی-کلامی حرف «حتی»

این پژوهش به تحلیل پارادوکس کلامی در آیه ۲۱۴ سوره بقره می پردازد: چگونه رسول(ص) و مومنان، در اوج ابتلاء به نقطه ای از «زلزله ایمانی» می رسند که فریاد استغاثه  ﴿متی نصر الله﴾  سر می دهند؟ این مقاله با فراتر رفتن از الگوی تفسیری رایج و خطی «صبر-پاداش»، استدلال می کند که کلید حل این تنش، در تحلیل کارکرد حرف «حتی» نهفته است. پژوهش حاضر با اتخاذ روش «تحلیل محتوای کیفی» و رویکرد «تحلیل نحوی-کلامی»، به پیوند نظام مند میان یافته های نحویان کلاسیک و مباحث کلامی-تفسیری می پردازد. یافته های تحقیق نشان می دهد که «حتی» در قرائت نصب (به مثابه حرف غایت)، صرفا یک رابط زمانی نیست؛ بلکه لحظه استغاثه را نه نشانه ضعف، بلکه غایت و نهایت هدفمند و منطقی فرآیند ابتلاء معرفی می کند. بر این اساس، این پژوهش یک مدل فرآیندی سه وجهی (ابتلاء-استغاثه-نصر) را صورت بندی می کند که در آن، ابتلاء به طور قهری به نقطه انقطاع و نیاز محض انسانی منتهی می شود و همین نقطه اوج بحران، شرط کیفی و وجودی برای تحقق «نصر قریب» می گردد. این مدل، نسبت میان رنج و پیروزی را از یک رابطه استحقاقی به یک فرآیند تکاملی بازتعریف می کند.

کلیدواژه ها:

Verse ۲۱۴ of Al-Baqarah ، The particle ḥattā ، Sunnah of Divine Trial ، Detachment ، Imminent Victory (Naṣr Qarīb) ، Spiritual Earthquake ، Syntactic-Theological Analysis ، آیه ۲۱۴ سوره بقره ، حرف حتی ، سنت ابتلاء ، انقطاع ، نصر قریب ، زلزله ایمانی ، تحلیل نحوی-کلامی