مدل سازی تطبیقی نظام های آموزشی ایران و ژاپن: تحلیل تطبیقی-ساختاری محتوایی و کارکردی با رویکرد توسعه پایدار آموزشی

این پژوهش با رویکرد تطبیقی به بررسی و مقایسه نظام های آموزشی ژاپن و ایران پرداخته و تلاش می کند تا با واکاوی شباهت ها و تفاوت های بنیادین و فنی، نقاط قوت و چالش های هر سیستم را شناسایی کند . هدف اصلی مطالعه، تحلیل ساختار آموزشی، شیوه های تدریس، نظام های ارزیابی و میزان بهره گیری از فناوری های نوین در دو کشور است . یافته ها نشان می دهند که هر دو نظام آموزشی از ساختاری سه مرحله ای شامل آموزش ابتدایی، متوسطه و آموزش عالی برخوردارند؛ با این حال، نحوه اجرا و کیفیت هر مرحله تفاوت های معناداری را نمایان می سازد . نظام آموزشی ژاپن بر رویکردهای یادگیرنده محور، تدریس مشارکتی و استفاده هدفمند از فناوری های پیشرفته تاکید دارد . در مقابل، نظام آموزشی ایران غالبا مبتنی بر روش های معلم محور و تکیه بر یادگیری حافظه ای است . در ژاپن، ادغام فناوری های دیجیتال و ابزارهای آموزشی نوآورانه در فرآیند یاددهی–یادگیری به صورت گسترده و نظام مند اجرا می شود، در حالی که در ایران این فناوری ها عمدتا محدود به مدارس شهری و مراکز برخوردار بوده و در مناطق کمترتوسعه یافته حضوری کم رنگ دارند . از سوی دیگر، تفاوت در شیوه ارزیابی تحصیلی، یکی از شکاف های کلیدی بین دو کشور است . ژاپن از نظام ارزیابی مستمر برای سنجش پیشرفت دانش آموزان بهره می گیرد، در حالی که ایران با چالش فشار تحصیلی ناشی از آزمون های پرمخاطره، به ویژه کنکور سراسری، مواجه است که بر روند آموزشی و سلامت روانی دانش آموزان تاثیرگذار بوده است . نتیجه گیری مقاله بر این نکته تاکید دارد که ایران می تواند با الهام از تجربه ژاپن در زمینه هایی همچون به کارگیری گسترده فناوری آموزشی، توسعه روش های تدریس فعال و بهبود نظام های ارزیابی، گام هایی موثر در جهت ارتقای کیفیت و عدالت آموزشی بردارد . چنین رویکردی می تواند به کاهش شکاف های موجود و ایجاد محیط های یادگیری پویا، خلاق و انعطاف پذیر در سراسر کشور منجر شود .

کلیدواژه ها:

نظام آموزشی ژاپن ، نظام آموزشی ایران ، مقایسه تطبیقی آموزش ، روش های تدریس ، ارزیابی مستمر ، فناوری آموزشی ، کنکور سراسری ، یادگیری مشارکتی ، آموزش معلم محور ، آموزش عالی ، فشار تحصیلی .