هم نوایی ذهن و عدد: شناسایی الگوهای یادگیری دانش آموزان از طریق ساختار الگو-محور ریاضیات

ریاضیات، در عمیق ترین سطح خود، علم شناسایی، توصیف و تعمیم الگوهاست. از سوی دیگر، فرآیند یادگیری انسان نیز خود یک فرآیند الگو-محور است که در آن ذهن به دنبال ساختار، نظم و پیش بینی پذیری است. این مقاله با روش مروری-تحلیلی، به بررسی این هم گرایی بنیادین می پردازد و استدلال می کند که می توان از ماهیت الگو-محور ریاضیات به عنوان یک «ابزار تشخیصی» برای شناسایی و درک الگوهای یادگیری فردی دانش آموزان در دوره متوسطه اول بهره برد. در این پژوهش، چالش های ناشی از تدریس ریاضیات به مثابه مجموعه ای از قواعد و فرمول های گسسته، به عنوان عامل اصلی شکل گیری «یادگیری شکننده» و اضطراب ریاضی مطرح می شود. مقاله با تحلیل پیشینه پژوهشی در حوزه های روانشناسی شناختی، علوم اعصاب تربیتی و آموزش ریاضی، سه الگوی یادگیری کلیدی را شناسایی و طبقه بندی می کند: ۱) الگوی یادگیری استقرایی (از جزء به کل): دانش آموزانی که از طریق مشاهده مثال های متعدد به کشف قاعده کلی می رسند. ۲) الگوی یادگیری قیاسی (از کل به جزء): دانش آموزانی که با درک قاعده کلی، آن را در مصادیق خاص به کار می برند. ۳) الگوی یادگیری شهودی-بصری: دانش آموزانی که برای درک مفاهیم به بازنمایی های تصویری و هندسی نیاز دارند. یافته ها نشان می دهد که طراحی تکالیف ریاضی مبتنی بر «کشف الگو» می تواند به معلمان کمک کند تا الگوی یادگیری غالب هر دانش آموز را شناسایی کرده و مداخلات آموزشی خود را شخصی سازی نمایند. در نهایت، پیشنهادهای کاربردی برای طراحی فعالیت های کلاسی الگو-محور و تغییر نگرش از «پاسخ-محوری» به «فرآیند-محوری» در آموزش ریاضی ارائه می گردد.

کلیدواژه ها:

آموزش ریاضی ، الگوهای یادگیری ، روانشناسی شناختی ، تفکر ریاضیاتی ، حل مسئله ، یادگیری استقرایی ، یادگیری قیاسی ، آموزش متمایز.