هوش مصنوعی و مسئولیت مدنی در قلمروهای فاقد حاکمیت ملی چالشهای حقوقی در دریاهای آزاد و فضای ماورای جو

با گسترش فزاینده فناوریهای مبتنی بر هوش مصنوعی به ویژه در حوزه سیستمهای خودران دریایی و فضایی، چالشهای نوینی در عرصه حقوق مسئولیت مدنی مطرح شده اند. در فضاهایی چون دریاهای آزاد و فضای ماورای جو، که فاقد حاکمیت ملی هستند، قواعد سنتی مسئولیت که بر مبنای قلمرو سرزمینی، تقصیر یا کنترل انسانی طراحی شده اند دیگر پاسخگوی شرایط جدید نیستند. این مقاله با رویکردی تحلیلی و تطبیقی به بررسی ابعاد حقوقی کاربرد هوش مصنوعی در این مناطق پرداخته و ناکارآمدی چارچوبهای موجود در تعیین مسئولیت ناشی از عملکرد سامانه های خودکار را نشان میدهد. در ادامه، ضمن مرور اسناد بینالمللی مرتبط مانند کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها و معاهدات فضای ماورای جو، پیشنهاداتی چون طراحی نظامهای مسئولیت جمعی تدوین معاهدات جدید ایجاد سازوکارهای نظارت بینالمللی و توسعه رویکردهای اخلاقی در طراحی الگوریتمها ارائه میشود. هدف نهایی مقاله، کمک به شکل گیری چارچوبی حقوقی است که بتواند تعادلی میان پیشرفت فناوری و تضمین مسئولیت مدنی برقرار سازد.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، مسئولیت ، مدنی ، دریاهای آزاد ، فضای ماورای جو ، سیستمهای خودران ، رژیمهای فراملی