بررسی تطبیقی مولفه های نمایشی در شعر نیما یوشیج و مهدی اخوان ثالث

شعر معاصر فارسی، به ویژه پس از انقلاب نیما یوشیج در عرصه شعر نو، شاهد تحولی بنیادین در ساختار و محتوای خود بوده است. یکی از ابعاد مهم این تحول، حضور و برجستگی مولفه های نمایشی در بافت شعری است؛ مولفه هایی که با استفاده از عناصر داستانی، دیالوگ، صحنه پردازی و شخصیت پردازی، به غنای هنری اثر می افزایند. این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه مولفه های نمایشی در آثار نیما یوشیج و مهدی اخوان ثالث، دو چهره شاخص شعر نو، انجام شده است. روش تحقیق، تحلیلی-توصیفی و مبتنی بر مطالعه متن محور اشعار منتخب دو شاعر بوده است. نتایج نشان می دهد که نیما یوشیج با بهره گیری از تصویرسازی های زنده، تغییر زاویه دید و روایت گری چندلایه، فضای نمایشی خاصی خلق می کند که غالبا در بستر طبیعت و تجربه زیسته شاعر شکل می گیرد. در مقابل، مهدی اخوان ثالث با تاثیرپذیری از سنت های اسطوره ای و فضای حماسی، مولفه های نمایشی خود را بر اساس تعارض های درونی شخصیت ها و تقابل های تاریخی-اجتماعی بنا می نهد. تحلیل تطبیقی نشان می دهد که هرچند هر دو شاعر در بهره گیری از مولفه های نمایشی موفق اند، اما نیما رویکردی مینیمالیستی و فضاساز دارد، در حالی که اخوان ثالث به سمت روایت های کلان و تئاتریکال گرایش پیدا می کند. یافته های این پژوهش می تواند به درک بهتر پیوند میان شعر و نمایش در ادبیات معاصر ایران کمک کند و افق های تازه ای برای نقد و تحلیل آثار ادبی بگشاید.

کلیدواژه ها:

شعر نو ، نیما یوشیج ، مهدی اخوان ثالث ، مولفه های نمایشی ، نشانه شناسی