بازشناسی سواره نظام مسلح تاق بزرگ تاق بستان کرمانشاه

اکثر قریب به اتفاق متون تاریخی، جغرافیایی و سفرنامه های سیاحان از نخستین سده های پس از ظهور اسلام تا چند دهه پیش، سواره نظام مسلح قسمت انتهایی تاق بزرگ تاق بستان را به خسرو پرویز نسبت داده اند اما جهانگردان و باستان شناسان متاخر در این مورد نظرات متفاوتی دارند. در این خصوص چهار نظریه عمده وجود دارد. افرادی که تاق را منسوب به خسروپرویز می دانند، سواره نظام را هم خسرو پرویز می دانند و آنان که تاق را به پیروز اول یا اردشیر سوم نسبت می دهند، سوارکار را هم به ترتیب پیروز اول یا اردشیر سوم می دانند. البته نظر دیگری نیز مطرح شده که آن را ایزدبهرام می داند. ساماندهی محوطه تاریخی فرهنگی تاق بستان در سال ۱۳۹۱، منجر به برداشته شدن سنگفرشها و کف سازیهای اجرا شده در دهه های گذشته بر روی نهر عبوری حاصل از چشمه های محوطه از مقابل آثار تاریخی شد. این عملیات که با هدف جریان طبیعی انتقال آب چشمه ها بدون آسیب رساندن به نقش برجسته ها و همچنین ثبت جهانی محوطه انجام شد، موجب شده که پژوهشگران، گردشگران و بازدیدکنندگان امکان بازدید از آثار از فاصله نزدیک را نداشته باشند لذا نگارنده بر آن شد تا با انجام مطالعه ای دقیق در متون تاریخی، بازدیدهای مکرر میدانی، عکسبرداری و بررسی فوتوگرامتری و تصاویر قدیمی و با استناد به دلایل باستان شناختی و تاریخی، در این مقاله، ضمن تشریح دقیق جزئیات نقش برجسته سواره نظام مسلح، هویت واقعی آن را مشخص کند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که این نقش برجسته، خسرو دوم ساسانی مشهور به خسرو پرویز سوار بر نریان محبوبش شبدیز است.

کلیدواژه ها:

تاق بستان ، تاق بزرگ ، کرمانشاه ، دستمال نسوز ، خسرو دوم ، شبدیز