بررسی نقش خلاقیت و نوآوری در طراحی فرش ایرانی با تاکید بر پیوند سنت و مدرنیته

فرش ایرانی، به عنوان یکی از نمادهای فاخر هنر و فرهنگ ایران زمین همواره در طول تاریخ با تکیه بر ریشه های سنتی و سبکهای اصیل طراحی، جایگاهی ویژه در میان هنرهای دستی جهانی داشته است با این حال در دنیای امروز که با تحولات سریع، فرهنگی، تکنولوژیکی و ذائقه های نوین مخاطبان مواجه است طراحی فرش نیز نیازمند بازتعریف خود با نگاهی نوآورانه خلاقانه است. هدف این مقاله بررسی چگونگی نقش آفرینی خلاقیت و نوآوری در طراحی فرش ایرانی با حفظ اصالتهای فرهنگی و هنری آن و همچنین یافتن راههایی برای پیوند میان سنتهای دیرینه با مولفه های مدرن طراحی است. پژوهش حاضر بر مبنای روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و از منابع کتابخانه، مصاحبه با طراحان معاصر فرش و بررسی نمونه های عینی از فرشهای نوین و سنتی بهره گرفته است. یافته ها نشان میدهد که خلاقیت در طراحی فرش ایرانی نه تنها به معنای گسست از سنت نیست بلکه میتواند موجب بازآفرینی عناصر سنتی در قالبهایی نو و متناسب با سلیقه های امروزی شود. ورود رنگ بندیهای جدید ترکیب موتیفهای سنتی با فرمهای انتزاعی استفاده از نرم افزارهای طراحی دیجیتال و حتی الهام از جریانهای هنری مدرن از جمله مصادیق این نوآوری هاست. همچنین مشخص شد که طراحانی که توانسته اند میان ریشه های فرهنگی و نیازهای بازار جهانی تعادل برقرار کنند موفق تر در جذب مخاطبان داخلی و خارجی عمل کرده اند. در نهایت، نتیجه گیری مقاله حاکی از آن است که آینده طراحی فرش ایرانی در گرو تلفیق آگاهانه و هدفمند سنت و مدرنیته است؛ به گونه ای که نه هویت فرهنگی تضعیف شود و نه نوآوری قربانی چارچوبهای خشک و کلیشه ای گردد این امر نیازمند حمایت آموزشی، سیاست گذاری فرهنگی و ارتقای سطح کیفی آموزش طراحی فرش در نهادهای آموزشی مرتبط است.

کلیدواژه ها:

طراحی فرش ایرانی ، خلاقیت ، نوآوری ، سنت ، مدرنیته ، هنر اسلامی ، طراحی ، معاصر ، صنایع دستی ایران