نقش استفاده از دستگاهها و رسانههای دیجیتال بر رشد شناختی اجتماعی و عاطفی کودکان و نوجوانان

استفاده از دستگاهها و رسانه های دیجیتال در عصر حاضر به یکی از اجزای جدایی ناپذیر زندگی کودکان و نوجوانان تبدیل شده است. این فناوریها از جمله تبلتها، گوشیهای هوشمند، رایانه ها و شبکههای اجتماعی فرصتهای بی سابقه ای برای رشد شناختی اجتماعی و عاطفی این گروه سنی فراهم کرده اند. رشد شناختی کودکان و نوجوانان تحت تاثیر استفاده هدفمند و کنترل شده از رسانه های دیجیتال بهبود مهارتهای حل مساله، افزایش توجه و تمرکز، تقویت حافظه و توسعه خلاقیت را تجربه می کند. بازیها و برنامههای آموزشی دیجیتال با طراحی مناسب می توانند تواناییهای شناختی را به شیوه ای جذاب و تعاملی تقویت کنند. در بعد اجتماعی، رسانه های دیجیتال زمینهای فراهم می آورند تا کودکان و نوجوانان مهارتهای ارتباطی و همکاری گروهی را در فضای مجازی بیاموزند و تقویت کنند. شبکههای اجتماعی و پلتفرمهای تعاملی، امکان برقراری ارتباط با همسالان و تشکیل گروههای دوستی و علایق مشترک را بصورت گسترده فراهم می کنند. این ارتباطات در صورت مدیریت صحیح می تواند به افزایش مهارتهای اجتماعی و تقویت حس تعلق به جامعه کمک نماید. اما استفاده نادرست و بدون کنترل از این رسانه ها ممکن است زمینه ساز انزوا، کم تحرکی و مشکلات ارتباطی شود. از منظر عاطفی، رسانه های دیجیتال نقش دوگانه ای دارند؛ از یک سو امکان بیان، احساسات، خلق محتوا و دریافت بازخورد مثبت را برای کودکان و نوجوانان فراهم می آورند که به تقویت اعتماد به نفس و خودبیانگری منجر می شود و از سوی دیگر، مواجهه با محتوای نامناسب، قلدری سایبری و فشارهای اجتماعی مجازی می تواند زمینه ساز استرس، اضطراب و کاهش سلامت روان شود. بنابراین نقش والدین، مربیان و نهادهای آموزشی در نظارت و هدایت استفاده از این رسانه ها بسیار حیاتی است. فراهم آوردن فضای دیجیتال امن و آموزش مهارتهای سواد رسانه ای به کودکان و نوجوانان باعث می شود بهره مندی از امکانات شناختی اجتماعی و عاطفی این فناوریها به حداکثر برسد و از پیامدهای منفی جلوگیری شود. رسانه ها و دستگاههای دیجیتال، اگر به درستی مدیریت شوند، ابزارهایی قدرتمند برای رشد همه جانبه کودکان و نوجوانان محسوب می شوند که زمینه ساز توسعه مهارتها، ارتقا سلامت روان و افزایش تعاملات اجتماعی مثبت خواهند بود. آینده رشد نسل جوان در گرو استفاده هوشمندانه و متعادل از فناوریهای دیجیتال است.

کلیدواژه ها:

رسانههای دیجیتال ، رشد شناختی ، رشد اجتماعی ، رشد عاطفی ، کودکان ، نوجوانان ، سواد رسانه ای ، سلامت روان