تبیین جایگاه فطرت به عنوان مبنای طراحی برنامه درسی در نظام تعلیم و تربیت اسلامی

امروزه نظامهای آموزشی به اصطلاح، مدرن بحرانهای معرفتی به وجود آمده و آشفتگیهای تربیتی که خاصه در بستر فرهنگ اسلامی رخ نموده ضرورت بازگشت به مبانی انسان شناختی، بنیادین به ویژه مفهوم فطرت را بیش از قبل نمایان میسازد. فطرت در اندیشه اسلامی نه تنها به عنوان ویژگیهای ذاتی و غیر اکتسابی انسان بلکه به عنوان عامل هدایتگری در راستای رشد معنوی و عقلانی او در نظر گرفته می شود. ما در این پژوهش در پی تبیین جایگاه فطرت به عنوان مبنای طراحی برنامه درسی در نظام تعلیم و تربیت اسلامی با تمرکز بر تحلیل مفهومی و استنباطی دیدگاههای فلسفی اندیشمندان برجسته ای چون علامه طباطبایی، شهید مطهری و آیت الله جوادی آملی هستیم. هدف اصلی این تحقیق استخراج مولفه های فطرت و تحلیل دلالتهای تربیتی آن در طراحی برنامه های درسی متناسب با فطرت الهی انسان می باشد. از جمله اهداف فرعی پژوهش بررسی ساحتهای مختلف فطرت عقلانی، قلبی و عملی و تحلیل مبانی تربیتی است. در نهایت نتایج این پژوهش نشان می دهد که فطرت به عنوان اصل بنیادی در انسان شناسی، اسلامی قابلیت ایفای نقش محوری در جهت دهی به اهداف تربیتی، محتوای درسی و روشهای تدریس را دارد. از اینرو استفاده از یک الگوی فطرت محور در طراحی برنامه درسی می تواند باعث تربیت دانش آموزانی با درک عمیقتر از حقیقت و اخلاق به ویژه از طریق استفاده از متون فلسفی و دینی تحلیلهای منطقی و پرورش معنویت و اخلاق عملی و به ویژه تاثیر گسترده آن در زندگی فردی و شخصی منجر شود. در نهایت ما در این تحقیق پیشنهاد می کنیم که طراحی برنامه های درسی بر مبنای فطرت، ضمن تاکید بر ابعاد شناختی عاطفی و رفتاری، انسان می تواند زمینه ساز تحولی عمیق در نظام آموزشی کشور شود. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی - فلسفی و با استناد به منابع معتبر، اسلامی به تبیین این موضوع پرداخته ایم و الگوی نوینی برای برنامه ریزی درسی فطرت محور ارائه داده ایم که می تواند راهگشای طراحی و سیاست گذاری های آموزشی در ایران اسلامی امروز باشد.

کلیدواژه ها:

فطرت ، نظام تعلیم و تربیت ، اسلامی ، طراحی برنامه درسی ، تربیت فطرت محور ، فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی