نقش بی بدیل ادبیات در تکوین و توسعه هویت فرهنگی و ملی: بررسی تاثیرات، چالشها و فرصتها

ادبیات به عنوان یکی از برجسته ترین تجلیات فرهنگ، انسانی نقشی بنیادین در بازتاب تکوین و تقویت هویت فرهنگی و ملی ایفا می کند. این مقاله با رویکرد مروری و تحلیلی به بررسی و تحلیل نقش ادبیات در فرآیند شکل گیری هویت ملی و فرهنگی در جامعه ایرانی می پردازد. داده ها و اطلاعات این پژوهش از منابع علمی و معتبر فارسی در بازه زمانی ۱۳۱۸ تا ۱۴۰۳ شمسی استخراج شده و از پایگاه های علمی داخلی نظیر CIVILICA و مجلات پژوهشی دانشگاهی گردآوری شده اند. مطالعات مورد استفاده، شامل آثار نظری و تجربی پژوهشگرانی چون یوزباشی (۱۴۰۳)، بناب (۱۴۰۳)، احمدی (۱۸۳۲)، بیگدلی (۱۸۳۸)، و دیگر اندیشمندان حوزه های جامعه شناسی، علوم تربیتی، فرهنگ و سیاست هستند. یافته های پژوهش نشان می دهند که ادبیات فارسی از طریق عناصر مختلفی همچون روایت های اسطوره ای، زبان و سبک، بیان مفاهیم دینی و فلسفی و بازنمایی تاریخ و ارزش های مشترک نقش غیرقابل انکاری در تقویت انسجام ملی، آگاهی تاریخی و خودآگاهی فرهنگی ایفا می کند. در عین حال چالش هایی نظیر سیاست زدگی محتوای ادبی، گسست نسلی نسبت به ادبیات، کلاسیک و غلبه رسانه های نوین بر شیوه های سنتی انتقال هویت مورد توجه قرار گرفته اند. مقاله با ارائه راهکارهایی مانند بازنگری در سیاست های درسی، بهره گیری از قالب های رسانه ای نوین برای انتقال مفاهیم، ادبی و تربیت معلمان آگاه به ابعاد هویتی ادبیات، به فرصت های موجود برای تقویت نقش ادبیات در هویت سازی نیز می پردازد. این مطالعه تاکید می کند که ادبیات می تواند به عنوان یکی از موثرترین ابزارهای فرهنگی در جهت بازسازی و ارتقای هویت ملی در عصر جهانی شدن ایفای نقش کند.

کلیدواژه ها:

ادبیات فارسی ، هویت فرهنگی ، هویت ملی ، آموزش ، ادبیات ، انسجام اجتماعی ، روایت اسطوره ای ، سیاست ، رسانه ، هویت