چالشها و فرصتهای اخلاقی تلفیق هوش مصنوعی با سیستمهای آموزشی در مدارس ایران

با گسترش سریع فناوریهای هوشمند به ویژه هوش مصنوعی در نظامهای آموزشی مدارس ایران نیز به تدریج با مفاهیمی چون شخصی سازی یادگیری، تحلیل داده محور عملکرد دانش آموزان و تصمیم گیری خودکار در فرآیندهای آموزشی مواجه شده اند. این دگرگونی فناورانه، هرچند نویدبخش ارتقای کیفیت آموزش و عدالت آموزشی است اما هم زمان چالشهایی جدی در حوزه اخلاق حریم خصوصی، استقلال فکری و هویت سازی دانش آموزان به همراه دارد. در این پژوهش با رویکردی تحلیلی-توصیفی به بررسی ابعاد اخلاقی ناشی از ورود هوش مصنوعی به مدارس ایران پرداخته ایم و تلاش کرده ایم تا با تکیه بر دادههای نظری و تجربی چارچوبهایی برای مواجهه ای هوشمندانه مسئولانه و متوازن با این پدیده ارائه کنیم. از جمله نکات کلیدی که در این تحقیق برجسته شدهاند، میتوان به ضرورت آموزش سواد دیجیتال اخلاقی به معلمان و مدیران، تدوین ضوابط روشن برای حفظ حریم اطلاعاتی دانش آموزان و بازنگری در نقش انسان در تصمیم گیریهای آموزشی اشاره کرد. نتایج تحقیق نشان میدهد که استفاده غیرنقادانه و بدون چارچوب اخلاقی از هوش مصنوعی میتواند به تقویت نابرابری، تولید کلیشه های الگوریتمی و تضعیف مهارتهای شناختی و اجتماعی در میان دانش آموزان بینجامد. این مطالعه با نگاهی به تجربیات جهانی و شرایط بومی نظام آموزشی ایران، مجموعهای از پیشنهادات کاربردی و قابل پیاده سازی را برای سیاست گذاران، طراحان آموزشی و مدیران مدارس ارائه میدهد که میتواند گامی موثر در جهت استفاده ای آگاهانه و پایدار از هوش مصنوعی در مدارس باشد.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی اخلاق ، آموزشی حریم خصوصی عدالت ، آموزشی مدارس ، ایران فناوری هوشمند ، استقلال فکری ، تصمیم گیری ، الگوریتمی ، سواد دیجیتال