بررسی موانع و فرصت های استفاده از هوش مصنوعی در فرآیندهای آموزشی کانون ها از منظر معلمان

هدف این پژوهش بررسی موانع و فرصت های استفاده از هوش مصنوعی در فرآیندهای آموزشی کانون های آموزش و پرورش از منظر معلمان است. روش پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر رویکرد ترکیبی (مقداری کیفی) می باشد. نمونه شامل معلمان شاغل در کانون های فرهنگی تربیتی در یک استان (n = ۲۰۰) بود که به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای برای بخش کمی انتخاب شدند و برای بخش کیفی ۱۵ نفر از معلمان با تکنیک نمونه گیری هدفمند و تا اشباع داده ها مصاحبه شدند. ابزارهای جمع آوری داده شامل پرسشنامه استاندارد سنجش موانع و فرصت های فناوری آموزشی (روایی و پایایی تایید شده) و راهنمای مصاحبه نیمه ساخت یافته بود. داده های کمی با استفاده از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (آزمون t، ANOVA و تحلیل رگرسیون چندمتغیره) و داده های کیفی با روش تحلیل محتوای موضوعی تجزیه و تحلیل شد.یافته های اصلی نشان می دهد که معلمان، فرصت های مهمی مانند شخصی سازی یادگیری، دسترسی به محتوای متنوع و کاهش بار اداری را به عنوان مزایای هوش مصنوعی می شناسند؛ با این حال موانعی چون فقدان زیرساخت فناورانه مناسب، کمبود مهارت های تخصصی معلمان در حوزه AI، نگرانی های اخلاقی و حریم خصوصی و محدودیت های محتوایی متناسب با فرهنگ محلی، از جمله چالش های برجسته گزارش شدند. تحلیل های آماری نشان داد بین میزان پذیرش هوش مصنوعی و سطح آموزش ضمن خدمت معلمان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (p < ۰.۰۱)، و همچنین موانع زیرساختی بیشترین تاثیر منفی را بر نیت کاربردی معلمان داشتند.نتیجه گیری: برای بهره گیری موثر از هوش مصنوعی در کانون های آموزش و پرورش ضروری است سیاست گذاری های حمایتی در زمینه توسعه زیرساخت و فراهم سازی دوره های تخصصی AI برای معلمان اجرا شود؛ همچنین لازم است راهنمایی های اخلاقی و چارچوب های حفظ حریم خصوصی بومی سازی شده و محتواهای آموزشی منطبق با نیازهای محلی تولید شوند. پیشنهاد می شود مطالعات آینده به ارزیابی مداخلات آموزشی هدفمند و طرح های پایلوت بومی شده برای سنجش اثرات بلندمدت هوش مصنوعی بر فرایندهای یادگیری در کانون ها بپردازند.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، کانون های آموزش و پرورش ، موانع ، فرصت ها ، معلمان ، سواد مصنوعی.