نقش فضای مدرسه در پرورش حس مسئولیت پذیری دانش آموزان دوره ابتدایی

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش فضای مدرسه در پرورش حس مسئولیت پذیری دانش آموزان دوره ابتدایی است. این مقاله با بهره گیری از روش تحقیق مروری و تحلیل منابع علمی منتشرشده از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵، به بررسی مولفه های محیطی، روانی و اجتماعی مدرسه ای پرداخته است که در شکل گیری رفتارهای مسئولانه دانش آموزان نقش دارند. یافته ها نشان می دهند که طراحی فیزیکی مدرسه، فرصت های واقعی برای مشارکت در امور مدرسه، رفتار الگویی معلمان، نهادینه سازی فرآیند بازتاب تجربه ها، و تعامل موثر خانواده و جامعه، از عوامل کلیدی در تقویت مسئولیت پذیری دانش آموزان هستند.در این مقاله تاکید شده است که فضای مدرسه باید به گونه ای طراحی شود که حس تعلق، امنیت و ارزشمندی را در دانش آموزان تقویت کند. همچنین، مشارکت فعال دانش آموزان در تصمیم گیری های مدرسه، موجب افزایش اعتماد به نفس، خودتنظیمی و انگیزش درونی آنان می شود. نقش الگویی معلمان، به ویژه در رفتارهای منظم، پاسخ گو و اخلاق مدار، در شکل گیری مسئولیت پذیری بسیار موثر است. از سوی دیگر، خانواده و جامعه نیز با فراهم سازی فرصت هایی برای تجربه مسئولیت و مشارکت اجتماعی، نقش مکملی در تربیت مسئولانه ایفا می کنند.نتایج این پژوهش می تواند به عنوان مبنایی نظری و کاربردی برای سیاست گذاران آموزشی، مدیران مدارس و معلمان در طراحی محیط های یادگیری مسئولیت پرور مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، پیشنهادهایی برای ارتقاء کیفیت تربیتی مدارس ابتدایی و تقویت مهارت های اجتماعی دانش آموزان ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

مسئولیت پذیری ، فضای مدرسه ، دانش آموزان ابتدایی ، یادگیری مشارکتی ، نقش معلم