ابعاد شناختی جنگ ۱۲ روزه و الگوی مقاومت ادراکی جمهوری اسلامی ایران

در خردادماه ۱۴۰۴، رژیم صهیونیستی با سوءاستفاده از فرصت های ژئوپلیتیکی و سکوت نسبی بازیگران بین المللی، حمله ای ترکیبی و کوتاه مدت را علیه جمهوری اسلامی ایران آغاز کرد که به سرعت به یک جنگ چندلایه شناختی- نظامی تبدیل شد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل ابعاد شناختی این جنگ و تبیین الگوی مقاومت ادراکی ایران انجام شده است. پرسش اصلی تحقیق این است که مولفه های اصلی جنگ شناختی اعمال شده علیه ایران چه بوده اند و جمهوری اسلامی چگونه در برابر آن مقاومت کرده است. روش تحقیق، کیفی و مبتنی بر نظریه داده بنیاد است. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته با ۱۵ نفر از نخبگان رسانه ای، امنیتی، دانشگاهی و فرماندهی گردآوری و در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهد که جنگ شناختی در سه محور اصلی شامل هژمونی روایت، مهندسی افکار عمومی و اختلال در فرآیند تصمیم سازی شکل گرفته است. در مقابل، ایران با روایت سازی معکوس، پدافند رسانه ای، انسجام فرماندهی و مشارکت عمومی موفق به خنثی سازی بخش بزرگی از این تهاجم شد. در مجموع ده مفهوم انتزاعی در قالب مقوله هایی همچون شکست روایت دشمن، تثبیت بازدارندگی هوشمند، تاب آوری روانی عمومی، مشروعیت زدایی از نهادهای بین المللی و ارتقاء سرمایه ادراکی ایران در افکار جهانی شناسایی شد. پژوهش در پایان، مدل سه لایه ای از تهاجم، پدافند و مقاومت شناختی ارائه می دهد که می تواند مبنای سیاست گذاری در دفاع نرم و امنیت روانی کشور قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

جنگ شناختی ، مقاومت ادراکی ، روایت سازی ، پدافند رسانه ای ، تاب آوری روانی ، جنگ ترکیبی