تحلیل رابطه بین فرهنگ مدرسه و انگیزه پیشرفت در دانش آموزان چندقومیتی

پژوهش حاضر با هدف تحلیل رابطه بین فرهنگ مدرسه و انگیزه پیشرفت در دانش آموزان چندقومیتی شهرستان آزادشهر استان گلستان انجام شد. فرهنگ مدرسه به عنوان مجموعه ای از ارزش ها، هنجارها، باورها و تعاملات حاکم بر محیط آموزشی، نقشی تعیین کننده در شکل گیری نگرش ها و رفتارهای تحصیلی دانش آموزان دارد. در مدارس چندقومیتی، فرهنگ مدرسه نه تنها باید با اصول عمومی نظام آموزشی هماهنگ باشد، بلکه لازم است حساسیت فرهنگی و تنوع قومی را نیز در نظر بگیرد. از سوی دیگر، انگیزه پیشرفت یکی از مهم ترین عوامل موفقیت تحصیلی و رشد فردی دانش آموزان است که تحت تاثیر مولفه های روان شناختی و اجتماعی، از جمله کیفیت تعاملات در محیط مدرسه، تقویت یا تضعیف می شود.این پژوهش با استفاده از رویکرد کمی و روش توصیفی–همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مقاطع ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم شهرستان آزادشهر در سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ بود که به دلیل ترکیب قومی متنوع، نمونه ای ارزشمند برای مطالعه تاثیر فرهنگ مدرسه بر انگیزه پیشرفت به شمار می رود. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد فرهنگ مدرسه (Hoy, ۱۹۹۱) و پرسشنامه انگیزه پیشرفت (Hermans, ۱۹۷۰) بود که روایی و پایایی آن ها مورد تایید قرار گرفت. داده ها با روش های آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره تحلیل شدند.یافته های پژوهش نشان داد بین فرهنگ مدرسه و انگیزه پیشرفت دانش آموزان چندقومیتی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. به ویژه ابعاد «اعتماد متقابل»، «روحیه همکاری»، و «حمایت معلمان» بیشترین اثر را بر افزایش انگیزه پیشرفت دانش آموزان داشتند. همچنین مشخص شد که در مدارس دارای تنوع قومی بالا، نقش فرهنگ مدرسه در پیش بینی انگیزه پیشرفت پررنگ تر است؛ زیرا وجود فضایی همدلانه و مبتنی بر احترام متقابل، می تواند مانع شکل گیری احساس تبعیض یا طرد اجتماعی شود.بر اساس نتایج، پیشنهاد می شود مدیران و معلمان مدارس آزادشهر با تقویت فرهنگ مدرسه ای حمایتگر، حساسیت فرهنگی، تعامل سازنده میان اقوام و ایجاد فرصت های برابر برای همه دانش آموزان، زمینه ارتقای انگیزه پیشرفت تحصیلی و شکوفایی استعدادهای آنان را فراهم کنند.

کلیدواژه ها:

فرهنگ مدرسه ، انگیزه پیشرفت ، دانش آموزان چندقومیتی ، روان شناسی تربیتی ، علوم انسانی