رفتار شهروندی سازمانی و سرمایه اجتماعی: تحلیلی نظری بر روابط میان آن ها

در عصر سازمان های دانش بنیان و شبکه ای، رفتار شهروندی سازمانی (Organizational Citizenship Behavior – OCB) و سرمایه اجتماعی (Social Capital) به عنوان دو مولفه کلیدی در توسعه سرمایه انسانی و ارتقاء عملکرد سازمانی مطرح هستند. رفتار شهروندی سازمانی به مجموعه ای از رفتارهای داوطلبانه و فراتر از شرح وظایف رسمی اطلاق می شود که بستر تعاملات مثبت، اعتماد متقابل و همدلی را در سازمان تقویت می کند. از سوی دیگر، سرمایه اجتماعی متشکل از اعتماد، هنجارهای مشترک و شبکه های ارتباطی، زمینه ساز همکاری، پویایی و رشد جمعی در محیط های کاری است. این مقاله با مروری تحلیلی و نظری، ضمن تبیین ابعاد و مفاهیم OCB و سرمایه اجتماعی، به بررسی رابطه دوسویه و تاثیرگذار این دو متغیر در سازمان ها می پردازد. یافته های پژوهش ها و شواهد تطبیقی جهانی و داخلی نشان می دهد که تقویت رفتار شهروندی سازمانی، موجب افزایش سطح سرمایه اجتماعی و بهبود انسجام، بهره وری و پویایی سازمانی می شود و بالعکس، سرمایه اجتماعی قوی نیز بستر ظهور و تداوم رفتارهای شهروندی را فراهم می کند. در پایان، راهکارهایی برای تقویت همزمان این دو مولفه و نقش راهبردی آن ها در موفقیت پایدار سازمان ها ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

رفتار شهروندی سازمانی ، سرمایه اجتماعی ، اعتماد سازمانی ، مشارکت کارکنان ،