تامین مالی پایدار در شهرداری ها: رویکردی نوین برای کاهش وابستگی به درآمدهای ناپایدار

تامین مالی پایدار به عنوان یکی از مهم ترین الزامات حکمرانی شهری، جایگاهی اساسی در تضمین ثبات مالی، ارتقای کارایی مدیریتی و تحقق توسعه پایدار ایفا می کند. در شرایط کنونی، بسیاری از شهرداری های ایران به دلیل وابستگی شدید به منابع ناپایدار همچون فروش تراکم ساختمانی، تغییر کاربری اراضی و اخذ جرایم، با مشکلات ساختاری و عدیده ای در برنامه ریزی، مدیریت هزینه ها و اجرای پروژه های عمرانی روبه رو هستند. این اتکا به منابع کوتاه مدت و غیرقابل اتکا نه تنها موجب بروز نوسانات مالی و کاهش قدرت پیش بینی پذیری در بودجه های شهری می شود، بلکه در بلندمدت سبب فرسایش اعتماد عمومی، تعمیق نابرابری اجتماعی، و فشار مضاعف بر زیرساخت های شهری و زیست محیطی خواهد شد (اکبری، 1400). این مقاله با مرور ادبیات داخلی و بین المللی و بهره گیری از رویکرد تطبیقی، به تحلیل مفهوم تامین مالی پایدار، ابعاد نظری آن، و ابزارهای نوین مورد استفاده در کشورهای مختلف می پردازد. یافته ها نشان می دهد که روش هایی چون اوراق مشارکت شهری، صندوق های سرمایه گذاری محلی، مالیات های پایدار شهری و الگوهای مشارکت عمومی خصوصی (PPP) از کارآمدترین ابزارهایی هستند که می توانند به کاهش وابستگی شهرداری ها به درآمدهای ناپایدار کمک کنند. تجربه کشورهایی مانند آلمان، ترکیه و مالزی نیز بیانگر آن است که ترکیب این ابزارها با سیاست های شفافیت مالی و اصلاحات نهادی می تواند تحولی اساسی در نظام مالی شهرداری ها ایجاد کند (Peterson, 2009; World Bank, 2014). با این حال، چالش هایی همچون ضعف نظام قانونی و مقرراتی، فقدان شفافیت مالی، فساد اداری، کمبود ظرفیت نهادی و محدودیت دسترسی به بازارهای مالی و سرمایه همچنان به عنوان موانع جدی پیش روی تحقق تامین مالی پایدار در ایران مطرح اند. بنابراین، این مقاله بر ضرورت بازنگری بنیادین در سیاست های مالی شهرداری ها، تدوین چارچوب های قانونی شفاف، ارتقای دانش تخصصی مدیران شهری و استفاده از ظرفیت های بخش خصوصی تاکید دارد. در نهایت، نتایج پژوهش نشان می دهد که حرکت به سمت تامین مالی پایدار نه تنها موجب ثبات اقتصادی و کارآمدی مالی شهرداری ها خواهد شد، بلکه زمینه ساز افزایش اعتماد عمومی، مشارکت شهروندان و تحقق اهداف کلان توسعه پایدار شهری نیز خواهد بود.

کلیدواژه ها:

تامین مالی پایدار ، شهرداری ، درآمدهای ناپایدار ، توسعه پایدار شهری