کاربرد نظریه های زبانشناسی در تحلیل خطاهای ترجمه دانشجویان ایرانی

این مقاله به بررسی جامع و چندوجهی خطاهای ترجمه در میان دانشجویان ایرانی رشته مترجمی زبان انگلیسی می پردازد و بر نقش غالب تداخل زبانی (Language Interference) به عنوان منبع اصلی این خطاها تمرکز ویژه ای دارد. هدف اصلی پژوهش شناسایی نظام مند، طبقه بندی دقیق و تحلیل ریشه های الگوهای خطای رایج در ترجمه های آکادمیک دانشجویی است. این تحلیل با بهره گیری عمیق از نظریه های زبان شناسی معاصر در سطوح واژگانی، نحوی، معنایی، سبکی و گفتمانی صورت می گیرد. مطالعه حاضر از یک رویکرد ترکیبی-کیفی-کمی بهره می برد؛ داده ها شامل شصت نمونه ترجمه مکتوب از دانشجویان کارشناسی مترجمی زبان انگلیسی از سه دانشگاه منتخب ایران است که با روش تحلیل محتوا جمع آوری شده اند. این ترجمه ها با دقت و وسواس با متن اصلی مقایسه شده، و خطاهای شناسایی شده با استفاده از چارچوب تحلیل خطای جامع جیمز (۱۹۹۸ James) و مفاهیم بنیادین تداخل زبانی اودلین (۱۹۸۹ Odlin) و زبان بین مرحله ای گاس و سلینکر (۲۰۰۸) تحلیل شده اند. یافته ها نشان می دهند که در مجموع ۴۵۳ خطا کشف و دسته بندی شده اند که خطاهای واژگانی (۳۵.۹%) و نحوی (۲۱.۶%) بالاترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند. تحلیل کیفی و عمیق این خطاها همراه با مثال های گویا از داده های واقعی به وضوح نشان می دهد که بخش عمده ای از آنها مستقیما از انتقال ساختارها و کاربردهای زبان فارسی به انگلیسی نشات می گیرد، به ویژه در حوزه هایی که تفاوت های سیستمی و هنجاری قابل توجهی بین این دو زبان وجود دارد. این نتایج تاکید قاطعی بر ضرورت بازنگری و اصلاح برنامه های آموزشی ترجمه با تاکید بر تحلیل تقابلی سیستماتیک (Systematic Contrastive Analysis)، ارائه بازخوردهای اصلاحی هدفمند و ساختارمند و افزایش آگاهی دانشجویان نسبت به تفاوت های ظریف و ریشه های میان فارسی و انگلیسی دارد. این پژوهش گامی مهم در جهت ارتقاء کیفیت آموزش ترجمه و تربیت مترجمان توانمند در ایران محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

تحلیل خطا تداخل ، زبانی ، نظریه های زبان شناسی ، ترجمه دانشجویی ، زبان بین مرحله ای ، آموزش ترجمه