مطالعه تطبیقی نقش فعالیت های فوق برنامه در رشد اجتماعی دانش آموزان در مدارس ابتدایی و متوسطه

هدف این پژوهش بررسی تطبیقی نقش فعالیت های فوق برنامه در رشد اجتماعی دانش آموزان مقاطع ابتدایی و متوسطه بود. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از پیمایش مقطعی انجام شد. جامعه آماری شامل دانش آموزان، والدین و معلمان بود که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. یافته ها نشان داد فعالیت های فوق برنامه به طور معناداری بر رشد اجتماعی دانش آموزان تاثیر دارد، اما این تاثیر تحت عوامل مختلفی تعدیل می شود. به طور مشخص، در مقطع ابتدایی فعالیت های بازی محور و گروهی با هدایت مربی و در مقطع متوسطه فعالیت های پروژه محور و خودگردان اثربخشی بیشتری داشتند. جنسیت نیز به عنوان عامل تعدیل گر مهمی شناسایی شد؛ پسران از فعالیت های ساختاریافته و رقابتی و دختران از فعالیت های مشارکتی و خلاقانه سود بیشتری بردند. علاوه بر این، تداوم و میزان مشارکت دانش آموزان نقش تعیین کننده ای در اثربخشی برنامه ها داشت. عوامل محیطی (کیفیت اجرا، صلاحیت مربیان، حمایت مدرسه) و فردی (عزت نفس، انگیزه، حمایت خانواده) نیز به طور معناداری بر نتایج تاثیر گذاشتند. این یافته ها نشان می دهد طراحی برنامه های فوق برنامه باید با توجه به سطح رشدی، جنسیت و ویژگی های فردی دانش آموزان انجام شود و در بستر محیطی حمایت کننده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

فعالیت های فوق برنامه ، رشد اجتماعی ، دانش آموزان ابتدایی ، دانش آموزان متوسطه ، مطالعه تطبیقی ، مهارت های اجتماعی