اقدام پژوهی بررسی تاثیر تغییرات کاربری اراضی بر کیفیت منابع آب زیرزمینی در حوضه های شهری

تغییرات کاربری اراضی یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر منابع آب زیرزمینی در محیط های شهری است. توسعه شهری، گسترش مناطق مسکونی، صنعتی و تجاری، و کاهش اراضی کشاورزی باعث تغییر در نفوذپذیری خاک و الگوی جریان آب می شود. کیفیت منابع آب زیرزمینی به شدت تحت تاثیر تغییرات کاربری اراضی قرار دارد و افزایش آلودگی ناشی از فعالیت های انسانی، کاهش ذخایر آب و کاهش کیفیت شیمیایی و بیولوژیکی آب را موجب می شود.مطالعات نشان می دهند که مناطق شهری با تراکم بالای ساخت و ساز و کاهش پوشش گیاهی، نرخ نفوذ آب به سفره های زیرزمینی را کاهش داده و باعث تجمع آلاینده ها در آب زیرزمینی می شوند. استفاده از فناوری های نوین مانند GIS و سنجش از دور به پژوهشگران امکان می دهد تا تغییرات کاربری اراضی را به دقت شناسایی و تاثیر آن ها بر کیفیت آب زیرزمینی را تحلیل کنند.تحلیل داده ها نشان می دهد که افزایش مناطق صنعتی و مسکونی بدون مدیریت مناسب موجب افزایش پارامترهای شیمیایی مانند نیترات، فسفات و مواد جامد معلق در منابع آب زیرزمینی می شود. علاوه بر این، کاهش اراضی سبز و کشاورزی باعث کاهش توانایی طبیعی زمین در تصفیه و پالایش آب می شود و کیفیت آب را تحت تاثیر قرار می دهد.پژوهش های میدانی و نمونه برداری از چاه ها و منابع آب زیرزمینی در حوضه های شهری نشان می دهند که کیفیت آب در مناطق با تغییر کاربری شدید نسبت به مناطق با کاربری پایدار به طور قابل توجهی پایین تر است. این یافته ها نشان می دهند که مدیریت کاربری اراضی و برنامه ریزی شهری نقش کلیدی در حفظ منابع آب زیرزمینی دارد و اقدامات پیشگیرانه مانند ایجاد مناطق سبز، سیستم های زهکشی و تصفیه فاضلاب ضروری است.تحلیل آماری و مدلسازی نشان می دهند که ارتباط معنی داری بین نوع کاربری اراضی و شاخص های کیفیت آب وجود دارد. مناطق صنعتی و مسکونی دارای بیشترین اثر منفی بر کیفیت آب هستند، در حالی که پوشش های سبز و مناطق کشاورزی کم تراکم تاثیر کمتری دارند. تغییرات کاربری اراضی علاوه بر تاثیرات محلی، اثرات گسترده ای بر سلامت عمومی، کشاورزی و محیط زیست شهری دارد و نیازمند برنامه ریزی جامع است.با توجه به یافته ها، پیشنهاد می شود که سیاست گذاران و برنامه ریزان شهری به طراحی برنامه های جامع مدیریت کاربری اراضی و حفاظت از منابع آب زیرزمینی توجه ویژه ای داشته باشند. استفاده از ابزارهای GIS، سنجش از دور و مدل سازی هیدرولوژیک می تواند روند مدیریت منابع آب را بهبود بخشد و از آلودگی و کاهش کیفیت آب جلوگیری کند.تحقیق حاضر نشان می دهد که تاثیر تغییرات کاربری اراضی بر کیفیت منابع آب زیرزمینی یک فرآیند پیچیده و چندعاملی است که شامل فاکتورهای انسانی، طبیعی و تکنولوژیک می شود. توجه به این عوامل و برنامه ریزی دقیق می تواند به حفاظت و مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی در مناطق شهری کمک کند.

کلیدواژه ها:

تغییر کاربری اراضی ، کیفیت آب زیرزمینی ، توسعه شهری ، GIS ، سنجش از دور ، مدیریت منابع آب