ارزیابی ریسک بلایای شهری با استفاده از تحلیل احتمالاتی و سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS): مطالعه موردی سیل و زلزله در شهرهای کلان ایران

شهرهای کلان ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی، فرسودگی زیرساخت ها و رشد نامتعادل شهری، در معرض خطرات طبیعی متعددی از جمله سیل و زلزله قرار دارند. این پژوهش با هدف ارزیابی ریسک بلایای شهری در پنج شهر بزرگ ایران (تهران، اصفهان، مشهد، ارک و تبریز) با ترکیب تحلیل احتمالاتی و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) انجام شده است. در این راستا، از داده های تاریخی بلایا، نقشه های زمین شناسی، کاربری اراضی، تراکم جمعیت و وضعیت ساختمان ها استفاده شد. برای ارزیابی ریسک، از مدل ریسک چندمعیاره احتمالاتی (PMRM) استفاده شد که ترکیبی از احتمال وقوع، آسیب پذیری و در معرض بودن است. نتایج نشان داد که تهران بالاترین ریسک زلزله (۰.۸۷ از ۱) و اراک بالاترین ریسک سیل (۰.۷۹) را دارند. همچنین، مناطق جنوبی تهران و اراک به عنوان ناحیه های پرخطر شناسایی شدند. یافته ها حاکی از آن است که تلفیق آمار فضایی، احتمالات و GIS می تواند به مدیران شهری در اولویت بندی سرمایه گذاری برای کاهش ریسک و برنامه ریزی بحران کمک کند.

کلیدواژه ها:

ریسک بلایا ، تحلیل احتمالاتی ، GIS ، مدیریت شهری ، سیل ، زلزله ، شهرهای کلان