تبیین نقش مشارکت مردمی در برنامه ریزی شهری ایران (مطالعه موردی: طرح جامع شهر زرقان)

برنامه ریزی شهری نیازهای شهرهای نوین را در بر می گیرد و بر اهمیت مشارکت شهروندان با درک انتظارات نسل های آینده در فرایندهای تصمیم گیری تاکید دارد که بایستی از این مشارکت در جهت نیل به توسعه پایدار بهره جست. روش تحقیق در این مطالعه که با هدف تبیین نقش مشارکت مردمی در برنامه ریزی شهری ایران با تاکید بر طرح جامع شهر زرقان انجام گرفته است، از نوع توصیفی - تحلیلی می باشد؛ برای به دست آوردن منابع و گردآوری اطلاعات مورد نیاز، از روش کتابخانه ای که با جمع آوری اطلاعات از مقالات، کتاب ها، پایان نامه، گزارش های علمی و طرح های توسعه شهری به مقایسه، توصیف و تحلیل، چرایی و چگونگی طرح ها و برنامه های اجرا شده و در حال اجرا پرداخته و نیز با روش اسنادی از سالنامه های آماری بهره گرفته شده است. یافته ها نشان دهنده این است که افزون بر تاکید قانونی و گفتمانی بر اهمیت مشارکت مردمی، شکاف عمیقی بین سیاست و عمل وجود دارد؛ طرح جامع زرقان نمونه ای از یک رویکرد بالا به پایین است که فاقد مشارکت واقعی مردم است. این فقدان مشارکت واقعی منجر به چالش های متععد اجرایی، قانونی و عملیاتی شده و کارایی و اثربخشی طرح را به طور قابل توجهی کاهش داده است. بنابراین فقدان مشارکت واقعی مردم، علت اصلی شکست طرح های توسعه شهری در ایران است و دست یابی به توسعه پایدار شهری مستلزم تغییر اساسی از مدل های سنتی و غیرمشارکتی به سمت یک رویکرد برنامه ریزی تعاملی تر و فراگیرتر است. در نهایت راهکارهای موثر با هدف دست یابی به مشارکت واقعی مردم و توسعه پایدار ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

مشارکت مردمی ، برنامه ریزی شهری ، طرح جامع زرقان ، شهروندان ، توسعه.