الگوی عملکرد "قاسطین" در تقابل با امیرالمومنین علی (علیه السلام) بر مبنای تحلیل گفتمان گزارش های ناصبی گری تشکیلاتی

ناصبی اصطلاحی است که بر دشمنان امیرالمومنین علی(علیه السلام) اطلاق دارد. دشمنی دیرینه بنی امیه با خاندان وحی در زمان معاویه بن ابی سفیان به اوج رسیده و دارای تشکیلات دامنه داری گردید. هرچند گزارش هایی پراکنده از لابه لای کتب تاریخ، ابعاد متنوعی از این موضوع را روشن می کند؛ اما برای درک بهتر آن لازم است تا زوایای پنهان و سازمان یافتگی آن تشکیلات کشف و تبیین گردد. در این موضوع از طریق روش­ تحلیل کیفی و با بهره­گیری از روش تحلیل گفتمان و به شکل ویژه روش «پدام»، گزارش های تاریخی موجود در این زمینه در سه سطح، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. معاویه بن ابی­ سفیان به عنوان سردمدار جریان ناصبی گری تشکیلاتی، سرزمین شام و مناطق در دسترس را به مولد و خاستگاه ناصبیان تاریخ تبدیل و بغض ایشان را در این مناطق اسلامی نهادینه کرد. بررسی صورت گرفته نشان داد تلاش او عمدتا در سه زمینه فرهنگی، سیاسی و امنیتی متمرکز بود؛ در زمینه فرهنگی استفاده از تشکیلات فراگیر سب و لعن، در زمینه سیاسی مظلوم ­سازی از خلیفه سوم و نشان دادن امیرالمومنین علی(علیه السلام) به عنوان قاتل خلیفه و قبیح نشان دادن شیعه­ گری در جامعه و در سطح امنیتی نیز به تعقیب و مجازات شیعیان و برکناری آنان از مناصب مدیریتی و نیز اعمال محدودیت­های اجتماعی برای آنان با تهدید و تطمیع و تحمیق، عمده راهبردهای وی بوده که چنین راهبردهایی را با استفاده از سه اهرم کارگزاران جائر، علمای دینی وابسته و نیز چهره­ های مطرح و سرشناسی که در تقابل با امیرالمومنین علی(علیه السلام) بودند، به ثمر نشاند. تشکیلات نصب معاویه از گستردگی و فراگیری بسیاری برخوردار بود و تلاش او در تربیت نسل­های معاند علیه علی(علیه السلام) در طول دوران ریشه دواند؛ به طوری که می ­توان وی را «پایه­ گذار سلفی ­گری» نوین نامید.

کلیدواژه ها:

امیرالمومنین علی علیه السلام ، تشکلات ، نصب ، سب و شتم ، معاویه بن ابی سفیان ، تحلیل گفتمان