احساس محرومیت و بحران به رسمیت شناسی هویت در کنش اعتراضی جوانان: مطالعه ای کیفی در شهر رشت (اعتراضات ۱۴۰۱)

اعتراضات سیاسی و اجتماعی همواره واکنشی به نارضایتی های موجود در جامعه بوده اند. یکی از مهم ترین عوامل موثر بر شدت و گستردگی این اعتراضات، ساختار جمعیتی کشور و به ویژه حضور پررنگ جوانان است. نسل جوان، به عنوان بخش عمده ای از جمعیت، با مطالباتی در حوزه آزادی، عدالت و تغییرات اجتماعی، نقشی تعیین کننده در شکل گیری و گسترش جنبش های اعتراضی ایفا می کند. در دهه اخیر، ایران شاهد وقوع اعتراضات متعددی بوده است؛ بااین حال، اعتراضات سال ۱۴۰۱ به دلیل ویژگی های خاص خود، ازجمله گستردگی، عمق مطالبات و میزان مشارکت جوانان، از سایر جنبش های اعتراضی متمایز است. مقاله حاضر با تکیه بر مفاهیم مطرح شده در نظریه های تد رابرت گر و اکسل هونت و با هدف درک تجربه حضور جوانان در اعتراضات اخیر شهر رشت، با رویکرد کیفی و به روش نظریه زمینه ای و تکنیک مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شده است. مشارکت کنندگان شامل ۱۹ نفر بودند که به صورت هدفمند و بر اساس معیار اشباع نظری انتخاب شدند. اعتبار داده های حاصل از مصاحبه ها پس از تحلیل، از طریق بازبینی توسط محققان علوم اجتماعی تایید شد. از داده های گردآوری شده، ۶۵ مفهوم، ۱۵ مقوله فرعی و ۵ مقوله اصلی استخراج شد که شامل مشکلات اقتصادی، نارضایتی سیاسی-اجتماعی، شبکه های اجتماعی، ایجاد تغییر اجتماعی و مشروعیت زدایی از حکومت نزد جوانان بود. مقوله هسته پژوهش «احساس محرومیت و عدم به رسمیت شناختن هویت» شناسایی گردید که در مجموع یافته ها دلالت بر این داشت که مشارکت کنندگان، از طریق فعالیت اعتراضی، در پی ایجاد هویت و معنا برای فائق آمدن بر سرخوردگی ها و ناکامی های زندگی روزمره خود بوده اند.

کلیدواژه ها:

Protest ، Youth ، Life ، Rasht ، Identity ، اعتراض ، جوانان ، زندگی ، شهر رشت ، هویت