مولفه های زمینه ای اثرگذار بر حکمرانی همکارانه آب در ایران: پیش درآمد طراحی نوآورانه سیاست ها در بخش آب

حکمرانی همکارانه به عنوان رویکردی نوین برای مواجهه با چالش های فزاینده و پیچیده منابع آب، در بستری چندلایه از مولفه های زمینه ای همچون تعاملات قدرت، نهادهای رسمی و غیررسمی، و ویژگی های اجتماعی و اجرایی عمل می کند. این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل مولفه های زمینه ای اثرگذار بر حکمرانی همکارانه آب در ایران انجام شده و تلاش دارد ظرفیت این مولفه ها را به مثابه بنیانی برای طراحی سیاست های نوآورانه در بخش آب برجسته سازد. در گام نخست، بر پایه مصاحبه های نیمه ساختار یافته با خبرگان و تحلیل مضمون، شش حوزه زمینه ای شامل «سیاسی-نهادی»، «اجتماعی-مدنی»، «قانونی و تنظیم گری»، «اداری-اجرایی»، «فرهنگی-ارزشی» و «رویکردهای فنی مدیریت منابع آب»، استخراج شد. سپس، با بهره گیری از روش مدل سازی ساختاری-تفسیری، روابط میان این مولفه ها تحلیل شد. نتایج نشان داد که مولفه های «سیاسی-نهادی» و «اجتماعی-مدنی» به عنوان پیشران های اصلی، بیشترین تاثیرگذاری را دارند؛ مولفه «قانونی و تنظیم گری» در جایگاه میانی، نقش واسط را میان عوامل زیرساختی و پیامدی ایفا می کند. در پایین ترین سطح، مولفه های «فرهنگی-ارزشی»، «اداری-اجرایی» و «رویکردهای فنی» قرار دارند که عمدتا تاثیرپذیر هستند. این ساختار سلسله مراتبی، بر اهمیت تمرکز سیاست گذاران بر مولفه های کلیدی سیاسی و اجتماعی، در مقایسه با سایر مولفه ها، برای طراحی و اجرای نوآورانه سیاست ها با رویکرد حکمرانی همکارانه در حوزه آب، تاکید دارد.

کلیدواژه ها:

حکمرانی همکارانه ، بستر سیاستی ، عوامل زمینه ای ، نوآوری در سیاست گذاری آب