از رحمت تا امنیت ، تحلیل تطبیقی آموزه های نبوی درباره صلح و عدم تجاوز با اصول حقوق بین الملل بشردوستان

در جهان معاصر که حقوق بین الملل بشردوستانه به عنوان شاخه ای از نظام حقوقی بین المللی در تلاش برای کاهش آلام جنگ و حمایت از کرامت انسان ها در شرایط مخاصمات مسلحانه است، مطالعه تطبیقی آموزه های نبوی درباره صلح، رحمت و عدم تجاوز، می تواند راهگشای بازخوانی مفاهیم بومی شده در حوزه صلح سازی اسلامی باشد. پیامبر اسلام (ص) در دوران رسالت خویش، نه تنها بنیان گذار صلح در جامعه آکنده از جهل بوده ، بلکه پدیدآورنده سنتی از اخلاق جنگ نیز بود . که امروزه بسیاری از اصول آن با قواعد مدرن حقوق بین الملل بشردوستانه هم راستا تلقی می شود. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد تطبیقی، به بررسی مولفه های اصلی سیره نبوی در زمینه عدم تجاوز، رفتار با غیرنظامیان، رعایت حرمت منابع طبیعی و دعوت به مصالحه، می پردازد و آنها را با اصول بنیادین حقوق بین الملل بشردوستانه از جمله اصل تفکیک، اصل تناسب و اصل ضرورت نظامی تطبیق می دهد. بررسی ها نشان می دهد که برخی موازین ناظر بر کرامت انسانی در کنوانسیون های ژنو، پیش تر در سنت نبوی و مکتب اسلام دارای ریشه های محکم فقهی و اخلاقی بوده اند. نتایج مقاله دلالت بر آن دارد که بازاندیشی در نظام حقوقی اسلامی با تکیه بر آموزه های پیامبر رحمت (ص)، نه تنها می تواند پایه ای برای بومی سازی حقوق بشردوستانه در جهان اسلام باشد، بلکه ظرفیت ارائه چارچوب نظری برای تنظیم یک منشور اسلامی صلح و امنیت را نیز دارد.

کلیدواژه ها:

پیامبر اکرم (ص) ، صلح ، سیره نبوی ، عدم تجاوز ، کرامت انسانی ، حقوق بین الملل بشردوستانه ، کنوانسیون های ژنو