تاثیر بازی درمانی بر کاهش اضطراب کودکان با اختلال طیف اوتیسم

اختلال طیف اوتیسم (ASD) یکی از شایع ترین اختلالات رشدی عصبی در کودکان است که با نقص در تعاملات اجتماعی، ارتباط کلامی و غیرکلامی و الگوهای رفتاری محدود و تکراری مشخص می شود. یکی از پیامدهای رایج این اختلال، سطح بالای اضطراب در کودکان مبتلا است که می تواند عملکرد روزانه و کیفیت زندگی آنان و خانواده هایشان را تحت تاثیر قرار دهد. پژوهش های اخیر نشان داده اند که مداخلات غیردارویی مانند بازی درمانی می تواند به عنوان یک رویکرد موثر برای کاهش اضطراب در این گروه از کودکان مورد استفاده قرار گیرد. بازی درمانی با ایجاد فضایی ایمن و ساختارمند، امکان ابراز هیجانات، کاهش تنش و تقویت مهارت های سازگاری را فراهم می کند. هدف این پژوهش، بررسی تاثیر بازی درمانی بر کاهش اضطراب کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در شهرستان های اشنویه و نقده استان آذربایجان غربی است. روش تحقیق، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه آماری شامل تمامی کودکان ۶ تا ۱۲ ساله مبتلا به اوتیسم مراجعه کننده به مراکز توانبخشی و کاردرمانی شهرستان های اشنویه و نقده در سال ۱۴۰۴ بود. نمونه پژوهش شامل ۳۰ کودک (۱۵ نفر گروه آزمایش و ۱۵ نفر گروه کنترل) بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها، مقیاس اضطراب کودکان اسپنس (SCAS) بود که روایی و پایایی آن در مطالعات پیشین تایید شده است. گروه آزمایش به مدت ۱۰ جلسه ۴۵ دقیقه ای تحت مداخله بازی درمانی قرار گرفت و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. یافته ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که بازی درمانی به طور معناداری باعث کاهش اضطراب در کودکان گروه آزمایش شد (p<۰.۰۱). همچنین بررسی ابعاد مختلف اضطراب نشان داد بیشترین کاهش مربوط به اضطراب اجتماعی و ترس های خاص بود. این نتایج با مطالعات مشابه در ایران و سایر کشورها همخوانی دارد و نشان می دهد که استفاده از بازی درمانی به عنوان یک روش مکمل و کم خطر می تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت هیجانی کودکان مبتلا به اوتیسم داشته باشد. نتیجه گیری این است که بازی درمانی می تواند به عنوان یک رویکرد کارآمد در کاهش اضطراب کودکان با اختلال طیف اوتیسم مورد استفاده مربیان، روانشناسان و خانواده ها قرار گیرد. با توجه به محدودیت های پژوهش حاضر از جمله حجم نمونه کم و محدود بودن به یک شهرستان، پیشنهاد می شود مطالعات آینده با حجم نمونه بزرگ تر و پیگیری طولانی مدت انجام گیرد. همچنین، بررسی اثربخشی انواع مختلف بازی درمانی (بازی ساختاریافته، بازی آزاد، بازی گروهی) می تواند در جهت انتخاب بهترین رویکرد درمانی برای این کودکان مفید باشد.

کلیدواژه ها:

بازی درمانی ، اضطراب ، اختلال طیف اوتیسم ، مداخله روان شناختی ، کودکان با نیازهای ویژه