بررسی نقش ذهن آگاهی و بهزیستی روان شناختی در تعدیل تاثیر استرس بر سلامت روان

این پژوهش مروری-تحلیلی با هدف بررسی نقش سبک ذهن آگاهی (mindfulness) و بهزیستی روان شناختی به عنوان متغیرهای تعدیلی در رابطه بین استرس و پیامدهای سلامت روان انجام شده است. مبانی نظری بر پایه ی مطالعات کلاسیک و نوین ذهن آگاهی، مدل های اندازه گیری استرس و نظریه های بهزیستی روان شناختی تبیین می شود. مرور ادبیات نشان می دهد ذهن آگاهی (به عنوان صفت یا مهارت) با کاهش استرس ادراک شده و ارتقای شاخص های بهزیستی همراه است و در پژوهش های تجربی به صورت متغیر تعدیلی یا میانجی بررسی شده است. شواهد متاآنالیزها نشان دهنده اثربخشی برنامه های مبتنی بر ذهن آگاهی در کاهش استرس و علائم افسردگی و اضطراب هستند، اگرچه اندازه اثر متغیر و به زمینه وابسته است. پژوهش های ایرانی نیز اعتبار ابزارهای اندازه گیری ذهن آگاهی را گزارش کرده و مطالعات مداخله ای نشان داده اند که آموزش کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی می تواند به بهبود بهزیستی روان شناختی کمک کند. نتایج این بررسی تاکید می کند که برنامه های پیشگیری و مداخله ای در سطح مدارس و دانشگاه ها باید ذهن آگاهی را همراه با تقویت مولفه های بهزیستی روان شناختی (مانند خودپذیری، هدفمندی و تسلط بر محیط) بگنجانند و ارزیابی های بلندمدت، مقطعی و مبتنی بر داده را برای تعیین سازوکارهای موثر در دستور کار قرار دهند.

کلیدواژه ها:

ذهن آگاهی ، استرس ادراک شده ، بهزیستی روان شناختی ، تعدیل گری ، آموزش کاهش استرس (MBSR).