روش های تدریس خلاقانه بر اساس روانشناسی کودک یادگیری مبتنی بر بازی برای درس علوم

امروزه نظام های آموزشی با چالش های متعددی از جمله کاهش انگیزه دانش آموزان، محدودیت در درک مفاهیم علمی و نیاز به توسعه مهارت های قرن بیست ویکم مواجه هستند. آموزش علوم به دلیل ماهیت تجربی و کشفی خود، نیازمند روش هایی است که فرایند یادگیری را برای دانش آموزان جذاب و معنادار کند. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر یادگیری مبتنی بر بازی به عنوان رویکردی خلاقانه در آموزش علوم دوره ابتدایی بر اساس اصول روان شناسی رشد کودک انجام شد.روش پژوهش نیمه تجربی و با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان پایه چهارم و پنجم مدارس ابتدایی شهرستان شهریار در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ بود و حجم نمونه ۳۵۰ نفر با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه انگیزه یادگیری، آزمون پیشرفت تحصیلی علوم، چک لیست مهارت های اجتماعی و مشاهده نظام مند بود. داده ها با استفاده از آمار توصیفی، تحلیل کوواریانس (ANCOVA)، آزمون t مستقل و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شدند.یافته ها نشان داد که استفاده از بازی های آموزشی در گروه آزمایش موجب افزایش معنادار انگیزه یادگیری، درک مفاهیم علمی و مهارت های اجتماعی دانش آموزان شد (p<۰.۰۰۱). همچنین مشاهده شد دانش آموزان در کلاس های بازی محور مشارکت فعال، تعامل گروهی بیشتر و انگیزه بالاتری برای یادگیری داشتند. این نتایج همسو با نظریه های پیاژه، ویگوتسکی و گاردنر است که بازی را ابزاری موثر برای یادگیری تجربی، تعامل اجتماعی و پرورش مهارت های شناختی و اجتماعی کودکان می دانند.بر اساس نتایج پژوهش، می توان پیشنهاد کرد که برنامه های درسی علوم با ادغام فعالیت های بازی محور، آزمایش های عملی و تعامل گروهی طراحی شوند و معلمان برای استفاده موثر از این روش ها آموزش ببینند. چنین رویکردی می تواند یادگیری علوم را از حالت حفظیات به تجربه، کشف و خلاقیت تبدیل کند و انگیزه و توانایی دانش آموزان را به طور همزمان تقویت نماید.

کلیدواژه ها:

یادگیری مبتنی بر بازی ، آموزش علوم ، روان شناسی کودک ، انگیزه یادگیری ، مهارت های اجتماعی