بازنمایی دولت در سینمای ایران(تحلیل گفتمان فیلم های سینمایی سال های ۱۳۷۰-۱۳۹۹)

نسبت میان دولت، جامعه و رسانه یکی از مهم ترین موضوعات مطالعات اجتماعی و سیاسی به شمارمی آید. با گسترش روزافزون ارتباطات و فناوری های رسانه ای، نقش رسانه در عرصه سیاسی برجسته تر گشته است؛ به طوریکه می توان گفت بسیاری از تصمیمات سیاسی در سطح ملی و جهانی، متاثر از رسانه ها گرفته می شود. رسانه ها با بازنمایی آنچه در واقعیت رخ می دهد به افکار عمومی شکل می دهند و بر رفتار جامعه تاثیر می گذارند. یکی از رسانه های بسیار تاثیرگذار که با هر دو عرصه ی جامعه و سیاست پیوند دارد، سینما است. پژوهش حاضر در پی آن است تا در چارچوب نظریه تحلیل گفتمان، و با توجه به نظریات رسانه ای بازنمایی و جامعه شناسی سینما، نحوه بازنمایی «دولت» به عنوان اصلی ترین رکن نظام سیاسی را در رسانه مهم سینما نشان دهد. متاثر از سیاستگذاری های سینمایی دولتی و بازتاب دیدگاه فیلم سازان به عنوان بخشی از بدنه جامعه در فیلم ها، تصورات رایج درباره دولت و نسبت میان دولت و جامعه به خوبی روشن می شود. بر این مبنا، ۳۴ فیلم سینمایی در طی سال های ۱۳۷۰ تا ۱۳۹۹ ه.ش که با مضمون سیاسی-اجتماعی تولید شده اند و موضوع اصلی آن ها دولت است، مورد تحلیل قرارگرفته است. با استفاده از روش تحلیل گفتمان پدام، گفتمان های مستتر در فیلم های سینمایی در رابطه با دولت استخراج شده اند. نتایج حاصل از تحلیل گفتمان فیلم های مورد مطالعه نشان می دهد دولت در دهه های ۷۰، ۸۰ و ۹۰ ه.ش در فیلم های سینمایی سیاسی ایران، در قالب سه گفتمان اصلی "دولت شبه دموکراسی"، "دولت لیبرال دموکراسی" و "دولت دموکراسی ایدئولوژیک" بازنمایی شده است. همچنین گفتمان دولت شبه دموکراسی با بیشترین فراوانی، گفتمان غالب بازنمایی شده در طی سال های پس از جنگ تحمیلی می باشد.

کلیدواژه ها:

بازنمایی ، روش پدام ، جامعه شناسی سیاسی ، دولت ، روش تحلیل گفتمان