آسیب شناسی سیستم ارزشیابی در مدارس ایران

این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل آسیب های موجود در نظام ارزشیابی آموزشی مدارس ایران انجام شد تا راهکارهایی علمی و عملی برای بهبود کیفیت سنجش یادگیری ارائه کند. با رویکرد مرور نظام مند منابع، طیف گسترده ای از مقالات علمی، پایان نامه ها، اسناد ملی و پژوهش های بین المللی بررسی شد. یافته ها نشان داد که نظام ارزشیابی مدارس ایران عمدتا تحت سلطه آزمون های پایانی و سنتی، نمره گرایی شدید و بی توجهی به ابعاد کیفی و فرایندی یادگیری است. ضعف در مهارت های ارزشیابی معلمان، کمبود بازخوردهای هدفمند و فقدان ابزارهای متنوع سنجش از موارد بحرانی شناسایی شده بود. همچنین فشار آزمون های رقابتی مانند کنکور، تمرکز آموزش را به سمت مهارت های آزمون محور سوق داده و از پرورش تفکر خلاق و انتقادی جلوگیری کرده است. در مقابل، تجربه های موفق ارزشیابی توصیفی در دوره ابتدایی، ظرفیت فناوری های نوین آموزشی، و گسترش برنامه های توانمندسازی معلمان، به عنوان فرصت های بالقوه مطرح شدند. بررسی مبانی نظری و رویکردهای جهانی نشان داد که عبور از وضعیت فعلی، نیازمند تغییرات ساختاری، بازنگری سیاست های ملی آموزش، تغییر نگرش فرهنگی نسبت به ارزشیابی، و پیوند دادن آن با اهداف تحولی برنامه درسی است. این پژوهش تاکید می کند که نظام ارزشیابی کارآمد باید فراتر از سنجش دانش صرف رفته و به ابزاری برای هدایت یادگیری و توانمندسازی یادگیرندگان در سطوح مختلف تبدیل شود. نتیجه گیری کلی این است که اصلاح نظام ارزشیابی نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی راهبردی برای ارتقای کیفیت آموزش و هم سویی مدرسه با نیازهای جامعه در قرن بیست ویکم محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

آسیب شناسی ، نظام ارزشیابی ، مدارس ایران ، بهبود آموزشی