شایسته سالاری از منظر فقهی

از دیدگاه فقهی، شایسته سالاری به معنای واگذاری مسئولیت ها به افراد شایسته، بر اساس معیارهایی چون ایمان، تقوا، علم، عدالت، تخصص، و توانایی است. در اسلام، اصل شایسته سالاری ریشه ای عمیق دارد و در سیره امام علی (ع) به عنوان اصلی کلیدی در مدیریت جامعه برای تحقق عدالت و بهره گیری از ظرفیت نخبگان مطرح شده است. این رویکرد بر شایسته خواهی و شایسته گزینی تاکید دارد تا افراد بر اساس لیاقت و توانایی شان در جایگاه مناسب قرار گیرنددر حکومت اسلامی، تصدی همه پست ها و مناصب؛ به ویژه آنهایی که به سیاست گذاری‎ها و تصمیم‎گیری‎های کلان نظام اسلامی مربوط می‎شود، بایستی بر اساس اصل شایسته‎سالاری صورت پذیرد و ترتیبی اتخاذ شود که شایسته‎ترین‎ها در این مناصب قرار گیرند. از منظر اسلامی، شایستگی را می‎توان مرکب از دو مولفه اصلی تقوا و تخصص دانست. بر این اساس، رعایت و حاکمیت اصل شایسته‎سالاری در حکومت اسلامی ایجاب می‎کند برای ورود افراد به جایگاه‎های مهم سیاستگذاری و تصمیم‎گیری، نظامی طراحی شود که از میان افراد واجد صلاحیت، حتی‎المقدور با تقواترین و متخصص‎ترین (شایسته‎ترین ) آنها در آن منصب قرار گیرد .در یک نظام تصمیم گیری و خط ‎مشی‎گذاری؛ هم ساختار حاکم بر آن، مهم و تاثیرگذار است و هم افرادی که درون آن ساختار به اخذ، تعیین و تدوین تصمیم ها و سیاست ها (خط مشی ها) مبادرت می کنند. از همین منظر، گاه مشکلات و ضعف هایی که در تصمیم ها و خط مشی ها وجود دارد، مربوط به ساختار است (که طبعا برای حل آن باید آن مشکلات ساختاری را برطرف کرد) و گاه مشکل در شایستگی ها و صلاحیت افراد و نیروهایی است که در درون آن ساختار به کار گرفته شده اند.