رد پای ایدئولوژی در ترجمه داستان های فلسفی برای کودکان

بسیاری از آثار حوزه ادبیات کودک مفاهیم فلسفی گوناگونی را در خود جای داده اند. این مفاهیم با ترجمه به زبان های مختلف سفر می کنند و به مخاطب های بسیار بیشتری ارائه می شوند. با این حال، ترجمه نیز، همانند بسیاری دیگر از رفتارها و آثار انسانی، از ایدئولوژی مبرا نیست. هدف این پژوهش این است که رد پای ایدئولوژی را در ترجمه داستانهای فلسفی برای کودکان بیابد. ترجمه دو کتاب نویسنده مشهور ادبیات کودک، دکتر زیوس، یعنی کتابهای وقتی هورتون صدای "هو" شنید و شاه الک پشتها و یک قصه دیگر با متن اصلی مقابله شد. روش تحلیل، در این پژوهش، تحلیل انتقادی گفتمان سه بعدی است که فرحزاد (۲۰۱۲) آن را ارائه داد. هدف این روش یافتن بارهای ایدئولوژیک در ترجمه است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که اسم ها، صفت ها، عبارات یا حتی جمله هایی به ترجمه افزوده یا از آن کاسته شده است، تاکیدها و حتی رنگ ها تغییر کرده است. مثال، هوها در متن ترجمه، در مقایسه با متن اصلی، قوی تر و بزرگتر به نظر می آیند. تغییراتی از این دست به حدی بوده است که در نمونه هایی، معنای ضمنی و حتی پیام داستان دستخوش تغییر شده است. روی هم رفته، به نظر می رسد که ایدئولوژی بر فرایند ترجمه و آماده سازی کتاب، مخصوصا در ادبیات کودک، اثر شگرفی می گذارد و ممکن است ترجمه کتاب معنایی به ذهن مخاطب متبادر کند که متفاوت است با معنایی که نویسنده در ذهن می پرورانده است.

کلیدواژه ها:

فلسفه برای کودکان ، ادبیات کودک ، ترجمه ، ایدئولوژی