واکاوی نظریه« سوءاستفاده از حق» در ازدواج صغار با رویکردی به آرای محاکم خانواده

نظریه « سوءاستفاده از حق» از اصول مهم حقوقی است که در مواردی مانند ازدواج صغار کاربرد ویژه ای دارد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با بررسی آرای محاکم خانواده، به واکاوی این نظریه در زمینه ازدواج زود هنگام می پردازد. در نظام حقوقی ایران، ولی قهری با تکیه بر اختیارات قانونی خود ممکن است اقدام به ازدواج صغیر کند، اما این اقدام در مواردی که مغایر با مصلحت کودک باشد، میتواند مصداق سوءاستفاده از حق محسوب شود. یافته های پژوهش نشان میدهد رویه قضایی ایران در این زمینه یکسان نیست. برخی دادگاهها با استناد به مصلحت کودک و نظریه سوءاستفاده از حق، از تائید چنین ازدواج هایی خودداری میکنند، در حالی که برخی دیگر صرفا با تکیه بر اذن ولی و بدون بررسی عمیق شرایط کودک، به صحت ازدواج حکم میدهند. این تعارض در رویه قضایی، لزوم بازنگری در تفسیر قوانین و تدوین معیارهای دقیق تر برای تشخیص مصلحت صغیر را نشان میدهد. همچنین بررسی تطبیقی با اسناد بین المللی مانند پیمان نامه حقوق کودک نشان میدهد که ازدواج زودهنگام در بسیاری موارد با اصول این پیمان نامه در تعارض است. مقاله در پایان راهکارهایی مانند تشکیل پرونده های تخصصی روانشناسی، اصلاح ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی، آموزش قضات و توسعه حمایت های اجتماعی از خانواده ها را برای کاهش سوءاستفاده از حق در ازدواج صغار پیشنهاد میدهد. این پژوهش میتواند مبنایی برای سیاست گذاری های حقوقی و اصلاح قوانین مرتبط با حقوق کودک باشد.

کلیدواژه ها:

سوءاستفاده از حق ، ازدواج صغار ، محاکم خانواده ، مصلحت کودک ، ولایت قهری