ماهیت وضعیت حقوقی نکاح و طلاق در پرتو تغییر جنسیت زوجین

نکاح در نظام حقوقی ایران، عقدی رضایی - تشریفاتی محسوب می شود که دارای ویژگی های منحصربه فردی است. نکاح، ماهیتا عقدی است مستقل و مبتنی بر توافق طرفین که با ایجاب و قبول واقع می شود (ماده ۱۰۶۲ قانون مدنی) و دارای آثار مالی (مثل مهریه) و غیرمالی (مثل حرمت نکاح با محارم) است. نکاح محقق می شود با ایجاب و قبول (حتی شفاهی). آیا می توان گفت که نکاح هنگام تشکیل، عقدی رضایی و در نهایت، به خاطر ثبت در دفترخانه، عقدی تشریفاتی محسوب می گردد؟ می توان گفت که نکاح، موقع انعقاد، عقدی است رضایی؛ و چون برای استناد در دادگاه نیاز به ثبت دارد، پس در اثبات، تشریفاتی است؛ اما عدم ثبت به صحت خود عقد ضرر نمی زند (مواد ۲۰ و ۴۹ قانون حمایت از خانواده). و استثنائی هم هست که طبق ماده ۴۹ قانون حمایت از خانواده، نکاح منقطع (یا موقت) کاملا تشریفاتی و ثبت آن الزامی است. همچنین، نکاح با اتباع خارجی، به تشریفات اضافی (موافقت وزارت کشور) نیاز دارد (ماده ۱۰۶۰ قانون مدنی). طلاق، ماهیتا ایقاع تشریفاتی است؛ چون نیاز به ثبت در دفترخانه دارد. طلاق خلع نیز استثنائی بر تشریفاتی بودن طلاق است و به تشریفات خاصی نیاز ندارد.

کلیدواژه ها:

نکاح ، طلاق ، حقوقی ، تغییر جنسیت ، تشریفاتی ، ثبت ، مهریه ، حرمت ، محارم ، استناد ، وزارت کشور ، اتباع خارجی