بررسی علم قاضی در نظام قانونی ایران

اصلی ترین دلیل اثبات دعوا، ایجاد اطمینان در وجدان قاضی و حصول یقین برای وی است. اساسا" می توان گفت حجیت سایر ادله نیز ، تابع میزان اطمینانی است که برای قاضی ایجاد می نمایند، زیرا همان گونه که جوهره قانون پاسداری از عدالت است، جوهره دلیل نیز ایجاد علم در وجدان قاضی است. علم و اقناع وجدان قاضی بر طبق قانون مجازات اسلامی، عبارت است از یقین حاصل از مستندات بین در امری که نزد وی مطرح می شود. سوال اصلی تحقیق این است که منظور از علم قاضی کدام علم است و آیا این علم حجیت دارد؟ مقاله حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و با استفاده از روش کتابخانه ای انجام شده است. یافته ها بیانگر آن است که علمی می تواند مستند رای قاضی قرار گیرد که از طرق معمول عرفی در یک ارزیابی نوعی به دست آمده باشد و قاضی نمی تواند با شک و گمان و ظن حکم دهد. نتایج تحقیق نشان می دهد اعتبار سایر ادله قانونی مانند شهادت، اقرار و اسناد مقید است به اینکه قاضی علم به خلاف آنها نداشته باشد. اعتماد قاضی به ادله منوط به عدم علم وی نسبت به موضوع می باشد. قانونگذار برای نخستین بار و در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۹۳۲ و با حفظ ارزش اثباتی سایر ادله ، علم بین قاضی را برتر از سایر دلایل کیفری قرار داده است.

کلیدواژه ها:

ادله اثبات ، علم قاضی ، اقناع وجدان ، قانون مجازات اسلامی