بررسیبرخی از مسائل حقوقی ایران در حوزه حقوق دریاها

در جهان امروز، حقوق بین الملل به ویژه در حوزه دریاها نقش محوری در تنظیم روابط میان دولتها و مدیریت اختلافات مرزی و منابع طبیعی ایفا می کند. کشور ایران از شمال و جنوب با دسترسی به آبهای مهمی همچون خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر، با مسائل متنوعی در حوزه حقوق دریاها مواجه است؛ از جمله اختلافات بر سر تحدید حدود دریای خزر، حق آبه رودخانه های مرزی نظیر هیرمند، امنیت دریایی در خلیج فارس و حملات به نفتکشها. این مقاله با روش تحلیلی-توصیفی، به بررسی وضعیت حقوقی ایران در مواجهه با این چالشها می پردازد و راهکارهای حقوقی و دیپلماتیک برای بهبود وضعیت موجود را تحلیل می کند. با اتکا به منابع حقوق بین الملل، آراء قضایی، معاهدات، و تجارب منطقه ای و جهانی، مقاله نشان می دهد که استفاده همزمان از سازوکارهای قضایی بین المللی (مانند دیوان بین المللی دادگستری)، تقویت دیپلماسی حقوقی، و شکلگیری توافقات منطقه ای مبتنی بر حسن نیت می تواند به حل پایدار اختلافات کمک کند. بحث اصلی مقاله بر این استوار است که ایران باید از ظرفیت حقوق بین الملل در کنار دیپلماسی چندجانبه و فنی بهره گیرد تا با حفظ منافع ملی، نقش فعالتری در تعیین رژیم های حقوقی در منطقه ایفا کند. در نتیجه گیری، بر لزوم تدوین یک استراتژی جامع حقوقی و دیپلماتیک برای مواجهه با اختلافات دریایی تاکید شده و توصیه می شود ایران با رویکردی منسجم، پیگیر حقوق خود در عرصه بین المللی باشد و هم زمان از ابزارهای مذاکره، میانجیگری و سازوکارهای حل وفصل اختلافات بهره گیرد.

کلیدواژه ها:

حقوق دریاها ، دیپلماسی حقوقی ، حملات به نفتکشها ، دریای خزر ، رودخانه هیرمند