طلسمات در دوره قاجاریه (گستره، کارکرد و کنشگران)

با وجود توجه پژوهشگران تاریخ هنر، ادبیات و الهیات به علوم غریبه، پژوهش ­های تاریخی روشمند معدود و انگشت ­شماری درباره تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی علوم غریبه در ایران صورت پذیرفته است. این مقاله با تمرکز بر دومین علم از مجموعه علوم غریبه لیمیا یا طلسمات با روش توصیفی تحلیلی و با نگاه و رویکردی تاریخی به بررسی مسئله طلسمات و گستره باور به آن­ها در دوره قاجاریه می پردازد و­ ضمن اشاره به انواع طلسمات و کنشگران آن به علل توسل مردم به آن­ها نیز اشاره می ­کند. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که طلسمات در دوره قاجاریه در عرصه های مختلف سیاسی، پزشکی و اجتماعی کاربرد داشته است و تفاوتی میان نخبگان و مردم عادی در باور و گرایش به آن وجود نداشت. کولیان، دراویش و یهودیان مهم­ترین کنشگران این عرصه در دوره قاجاریه بودند که به مردم مستاصل و ناتوان، در مواجهه با مشکلات یا برای دستیابی به مقاصد گوناگون عاطفی، شغلی، درمانی و ... یاری می­ رساندند.

کلیدواژه ها:

occult sciences- talismans- Qajar era- Jewish- gypsy- Sufi ، علوم غریبه ، طلسمات ، قاجاریه ، یهودی ، کولی ، درویش