نقش جامعه شهری و شهرسازی غربی در تداوم و تحول کالبدی فضایی شهر تهران عصر ناصری

شهرسازی تهران تا دوره  ناصرالدین شاه همچنان به شیوه شهرسازی دوره صفوی ادامه یافته بود. این شیوه تنها جوابگوی نیازهای یک شهر سنتی در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی محدود بود. اما از دوران ناصرالدین شاه تهران به عنوان پایتخت ایران در دوره قاجاریه و در مواجهه با دنیای غرب به بستری برای تحولات در زمینه شهرسازی و الگویی برای دیگر شهرهای ایران در این زمینه تبدیل شد؛ هرچند این تحولات در شکل خالص غربی وارد شهر مذکور نشد و در نمودی ترکیبی و متاثر از جامعه سنتی ایرانی نمایان شد. ازاین رو مسئله پژوهش حاضر بررسی چگونگی تاثیر شهرسازی غربی و جامعه شهری تهران در تداوم و تحول کالبدی فضایی شهر مذکور در دوره ناصری است. این تحقیق  با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی به بررسی مسئله مزبور پرداخته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که بخش کالبدی شهر تهران در دوره  ناصرالدین شاه متاثر از تمدن غربی وارد مرحله جدیدی شد. این تغییرات کالبدی فضایی صرفا تحت تاثیر دنیای مدرن غرب صورت نگرفت؛ بلکه نیروهای اجتماعی، فرهنگی و هنری بومی و سنتی، تاثیرات جدید را با معماری ایرانی ترکیب کردند. تحولات مزبور از یک جهت در شیوه نوسازی شهری در ابعاد مختلف و از جهت دیگر در بعد کمیتی و رشد و زایش و تکثیر عناصر شهر محقق شد. در این بین کارویژه های برخی از عناصر شهری تهران مطابق با نیازهای جدید تغییر کرد.

کلیدواژه ها:

Tehran ، Nasserite era ، Western urban planning ، urban society ، urban renewal ، physical-spatial developments. ، تهران ، عصر ناصری ، شهرسازی غربی ، جامعه شهری ، نوسازی شهری ، تحولات کالبدی فضایی.