چالش های اخلاقی استفاده از ChatGPT و ابزارهای هوش مصنوعی در نظام آموزشی

با گسترش روزافزون هوش مصنوعی مولد و ابزارهایی مانند ChatGPT، نظام های آموزشی با فرصت ها و تهدیدهای تازه ای مواجه شده اند. از یک سو، این فناوری ها می توانند دسترسی سریع به اطلاعات، بهبود فرایند یادگیری شخصی سازی شده، افزایش خلاقیت و ارتقای کیفیت تدریس را تسهیل کنند؛ اما از سوی دیگر، مسائل اخلاقی و چالش های متعددی را نیز پدید می آورند. مهم ترین نگرانی ها شامل تقلب علمی و افت انگیزه یادگیری، تهدید اصالت آثار علمی، نقض حریم خصوصی، سوگیری الگوریتمی، وابستگی بیش از حد به فناوری، کاهش مهارت های تفکر انتقادی و خطر جایگزینی تعامل انسانی با تعامل ماشینی است. علاوه بر این، نبود چارچوب های قانونی و مقرراتی مشخص برای استفاده آموزشی از این ابزارها می تواند منجر به بروز مشکلات حقوقی و اخلاقی گسترده شود. در این پژوهش، ضمن بررسی ماهیت و قابلیت های ChatGPT، پیامدهای مثبت و منفی استفاده از آن در محیط های آموزشی تحلیل شده و به ضرورت تدوین دستورالعمل ها و سیاست های اخلاقی روشن برای استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی در آموزش پرداخته می شود. نتیجه گیری نشان می دهد که بهره گیری از ChatGPT در آموزش، تنها زمانی اثربخش و ایمن خواهد بود که همراه با آموزش سواد دیجیتال، نظارت انسانی و چارچوب های اخلاقی و قانونی شفاف اجرا شود.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، ChatGPT ، آموزش ، اخلاق فناوری ، تقلب علمی ، سوگیری الگوریتمی ، حریم خصوصی