رویکرد تربیت شهروندی در کتاب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی در حوزه دانش

پژوهش حاضر با هدف تربیت شهروندی در محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی انجام شده است. تربیت شهروندی به عنوان یکی از اهداف بنیادین نظام آموزشی، نقش مهمی در شکل دهی نگرش ها، ارزش ها و مهارت های اجتماعی نسل آینده دارد. روش پژوهش از نوع تحلیل محتوای کیفی و کمی بوده و جامعه آماری شامل تمامی کتاب های تعلیمات اجتماعی پایه های سوم، چهارم، پنجم و ششم ابتدایی است. ابزار گردآوری داده ها، چک لیست محقق ساخته بر اساس چارچوب نظری مولفه های تربیت شهروندی (از جمله آگاهی مدنی، مسئولیت پذیری اجتماعی، احترام به قانون، مشارکت جمعی و حقوق شهروندی) بود. داده ها با استفاده از شاخص های فراوانی و درصد فراوانی تحلیل شدند و به منظور تعیین میزان اهمیت هر مولفه، از ضریب اهمیت هولستی استفاده گردید. یافته ها نشان داد که مولفه «آگاهی مدنی» بیشترین سهم محتوایی را به خود اختصاص داده، در حالی که مولفه «مشارکت جمعی» کمترین حضور را در محتوای کتاب ها دارد. همچنین، توزیع مولفه ها در پایه های مختلف متوازن نبوده و برخی مولفه های کلیدی کمتر از حد مطلوب پوشش یافته اند. بر اساس نتایج، بازنگری در محتوای کتب تعلیمات اجتماعی با تاکید بر ارتقای تعادل در ارائه مولفه های تربیت شهروندی، به ویژه مهارت های مشارکتی و حقوق شهروندی، ضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

تربیت شهروندی ، بار اطلاعاتی ، تحلیل محتوا ، تعلیمات اجتماعی ، مقطع ابتدایی