یادگیری بی صدا: نقش فضای خاموش در ارتقای کیفیت آموزشی در کلاس درس

در فضای سنتی کلاس های درس، مشارکت فعال زبانی همواره به عنوان نشانه ای از یادگیری موثر تلقی شده است. معلمان اغلب در پی ایجاد گفت وگو، پاسخ دهی شفاهی و تعامل گروهی هستند و سکوت دانش آموز را به عنوان کم توجهی، خجالت یا ضعف ارتباطی تفسیر می کنند. با این حال، پژوهش های روان شناختی و تربیتی معاصر نشان داده اند که سکوت در کلاس درس می تواند شکلی از یادگیری عمیق، تامل برانگیز و شناختی باشد که بستر رشد درونی دانش آموزان را فراهم می کند. سکوت می تواند نشانه ای از پردازش اطلاعات، کاهش اضطراب، تمرکز بالا یا تفکر انتقادی باشد. این مقاله با هدف بررسی مفهوم «یادگیری بی صدا» و نقش فضای خاموش در فرآیند یاددهی-یادگیری، به بررسی نظری، میدانی و تحلیلی این پدیده در بافت آموزش وپرورش ایران پرداخته است. روش تحقیق این مقاله، توصیفی-تحلیلی بوده و با بهره گیری از منابع فارسی و انگلیسی، تلاش شده است به ابعاد گوناگون سکوت – اعم از شناختی، هیجانی، فرهنگی و ارتباطی – پرداخته شود. در ادامه، مطالعه ای موردی از یک مدرسه در تهران ارائه شده است که نشان می دهد سکوت ساختارمند می تواند مشارکت یادگیرندگان کم رو را افزایش داده و میانگین درک مفهومی آنان را ارتقاء دهد. همچنین موضوع سکوت در آموزش مجازی، نقش معلم در تفسیر انواع سکوت، موانع فرهنگی-سازمانی و تحلیل سناریوهای واقعی آموزشی نیز در این مقاله بررسی شده است. در پایان، مقاله بر اهمیت بازتعریف نقش سکوت در کلاس درس تاکید می کند و پیشنهادهایی کاربردی برای معلمان، برنامه ریزان درسی و سیاست گذاران آموزشی ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

یادگیری بی صدا ، فضای خاموش ، سکوت در آموزش ، تعامل غیرکلامی ، روان شناسی یادگیری ، آموزش و پرورش ، نقش معلم