تربیت دینی و هویت یابی نوجوانان؛ چالش ها و راهکارهای مشاوره ای

هویت یابی یکی از مهم ترین مراحل رشد روانی–اجتماعی در دوران نوجوانی است؛ مرحله ای که در آن فرد به دنبال پاسخ به پرسش هایی بنیادین درباره خود، باورها، ارزش ها و جایگاهش در جهان پیرامون می گردد. در این فرآیند، تربیت دینی می تواند نقش کلیدی در جهت دهی به هویت فردی و اجتماعی نوجوانان ایفا کند؛ به ویژه در جوامعی که دین بخش مهمی از ساختار فرهنگی و اخلاقی را تشکیل می دهد. تربیت دینی، اگر به درستی و با درک نیازهای روان شناختی نوجوانان اجرا شود، می تواند زمینه ساز شکل گیری هویتی پایدار، اخلاق مدار و مسئولیت پذیر باشد.پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میان تربیت دینی و فرآیند هویت یابی نوجوانان انجام شده و تلاش دارد تا چالش های موجود در مسیر تربیت دینی موثر را شناسایی کرده و راهکارهای مشاوره ای مناسبی برای تقویت این فرآیند ارائه دهد. روش تحقیق از نوع کیفی–تحلیلی بوده و داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با مشاوران تربیتی، مربیان دینی و نوجوانان گردآوری شده اند. یافته ها نشان داد که تربیت دینی زمانی اثربخش است که با زبان نسل جدید، نیازهای روانی، و فضای گفت وگویی همراه باشد. چالش هایی نظیر تحمیل گرایی، ضعف در ارتباط عاطفی، و ناهماهنگی میان گفتار و رفتار مربیان، از جمله موانع موثر در شکل گیری هویت دینی نوجوانان هستند.نتایج پژوهش بر ضرورت بازنگری در شیوه های تربیت دینی، تقویت مهارت های ارتباطی مربیان، و بهره گیری از مشاوره های فرهنگی–روانی تاکید دارد. تربیت دینی موفق، نیازمند رویکردی تلفیقی است که هم به اصول اعتقادی وفادار باشد و هم با اقتضائات روان شناختی و اجتماعی نوجوانان هم خوانی داشته باشد.واژگان کلیدی: تربیت دینی، هویت یابی، نوجوانان، مشاوره تربیتی، چالش های تربیتی، سلامت روان