مدل یابی اثرگذاری مولفه های طراحی حسی در معماری داخلی فروشگاهی

به کارگیری مولفه های نظریه های ادراکی در معماری داخلی، رویکردی میان رشته ای و راه حلی موثر برای دستیابی به راهکارهایی نوین در طراحی فضاها به شمار می آید. در این پژوهش، طراحی حسی به عنوان یکی از رویکردهای مبتنی بر ادراک، با تمرکز بر فضا به منزله مسئله اصلی، بررسی می شود تا ابعاد چیستی و چگونگی اثرگذاری آن روشن گردد. هدف این پژوهش، افزون بر یافتن پاسخ مسئله مذکور، شناسایی ابعاد مغفول در تاثیرات پایدار و عمیق طراحی حسی بر کاربران از جنبه های روان شناختی، عاطفی و اجتماعی است. پژوهش حاضر با رویکرد آمیخته (کمی  کیفی) انجام شده و هدف آن، توسعه دانش در حوزه طراحی حسی است. مدل یابی در این پژوهش، مبتنی بر مرور مولفه های طراحی حسی است که به تدوین یک چارچوب مفهومی منجر شده و سپس با تکیه بر روش شناسی پژوهش، مولفه های اثرگذار بر معماری داخلی در قالب یک مدل ظهوریافته شناسایی و سامان دهی شده اند. روش نمونه گیری در بخش کیفی، هدفمند و با استفاده از تکنیک گلوله برفی بوده است. در بخش کمی، نمونه گیری از طریق فرمول کوکران محاسبه شده است. به منظور استخراج مولفه ها، تحلیل کیفی به روش کدگذاری انجام شده و در این راستا، مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با ۲۴ نفر از متخصصان، با استفاده از نرم افزار (MAXQDA) صورت گرفته است. به منظور تحلیل کمی داده ها و سنجش میزان ارتباط و معناداری میان متغیرها، ابزار پرسشنامه محقق ساخت میان ۹۵ نفر از کاربران توزیع و با نرم افزار (SPSS۲۶) تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین ابعاد کلی اثرگذار بر دستیابی به معماری داخلی فروشگاهی با طراحی حسی، رابطه ای دوسویه و پویا برقرار است. به این معنا که به ترتیب، عناصر بصری و زیبایی شناسی، معنا و هویت، نورپردازی و آکوستیک، عملکرد و ارگونومی، تجربه و ادراک حسی جامع، هماهنگی و حس تعلق، کیفیت و سازمان دهی بصری و غنی سازی تجربه و تداعی حسی ویژند، سبب ارتقای کیفیت حسی در فضاهای فروشگاهی می گردند. براین اساس مدل ظهوریافته بر این مولفه ها متمرکز بوده و راهکارهای طراحی در چارچوب آنها قابل تعریف خواهد بود.

کلیدواژه ها:

طراحی حسی ، معماری فروشگاهی ، معماری داخلی ، تجربه حسی ، هویت ، تداعی حسی