نقش مدیریت شهری یکپارچه در تغییر کاربری زمین شهری (مورد نمونه: کمیسیون ماده ۵ شهر یزد)

مدیریت شهری به عنوان نهاد سیاست گذار و ناظر بر توسعه شهرها، نقشی تعیین کننده در نحوه بهره برداری از زمین شهری ایفا می کند. در ایران، با وجود تدوین طرح های جامع و تفصیلی برای هدایت رشد شهرها، تغییرات گسترده در کاربری اراضی طی دهه های اخیر نشان دهنده فاصله جدی میان سیاست های مصوب و عملکرد اجرایی است. یکی از بسترهای اصلی این تغییرات، تصمیمات اتخاذ شده در کمیسیون ماده ۵ بوده که تحت تاثیر عوامل مالی، مالکیتی و فشارهای بیرونی، مسیر توسعه شهر را به سمت منافع مقطعی و درآمدزایی سوق داده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش مدیریت شهری در تغییر کاربری زمین، به مطالعه موردی شهر یزد در بازه زمانی ۱۳۷۹ تا ۱۰۴۳ پرداخته است. روش پژوهش توصیفی و از نوع کاربردی بوده و داده ها از طریق تحلیل مصوبات مرتبط با تغییر کاربری در این بازه زمانی گردآوری شده اند. یافته ها نشان می دهد که بیشترین تغییرات به تبدیل اراضی مسکونی به تجاری و فضای سبز به کاربری های مسکونی اختصاص داشته است. این تغییرات در بسیاری موارد نه براساس نیاز شهر، بلکه در جهت منافع اقتصادی شکل گرفته اند. این روند، پیامدهایی چون کاهش سرانه خدمات شهری، ناپایداری محیطی، اغتشاش بصری و تضعیف عدالت فضایی را به همراه داشته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مدیریت شهری نقش محوری در جهت دهی به این تغییرات ایفا کرده و عملکرد آن نیازمند بازنگری، شفاف سازی و تقویت نظارت قانونی است تا از تخریب ساختاری شهرها جلوگیری شود.

کلیدواژه ها:

مدیریت شهری ، تغییر کاربری زمین شهری ، کمیسیون ماده۵ ، شهر یزد