مطالعه تطبیقی انگیزش تحصیلی در دانش آموزان با توجه به نظریه های روانشناسی و رویکردهای تربیتی

این پژوهش با هدف مطالعه تطبیقی انگیزش تحصیلی در دانش آموزان بر اساس نظریه های برجسته روانشناسی و رویکردهای تربیتی نشات گرفته از آن ها انجام شده است. انگیزش تحصیلی به عنوان نیروی محرکه اصلی در فرآیند یادگیری، همواره مورد توجه روانشناسان و متخصصان تعلیم و تربیت بوده است. در این مقاله، ابتدا به بررسی مبانی نظری انگیزش از دیدگاه های رفتارگرایی، شناختی، انسان گرایی، شناختی-اجتماعی و نظریه خودمختاری پرداخته می شود و اصول هر یک در محیط آموزشی تبیین می گردد. سپس، رویکردهای تربیتی مبتنی بر این نظریه ها، از جمله روش های تقویت و تنبیه، تاکید بر فرآیندهای فکری و باورهای خودکارآمدی، ایجاد محیط کلاسی حمایتگر و انسان مدار، و تقویت استقلال و شایستگی دانش آموزان مورد مقایسه قرار می گیرند. این مطالعه تطبیقی نشان می دهد که چگونه هر رویکرد، ابعاد متفاوتی از انگیزش، از جمله انگیزش بیرونی، درونی، و جهت گیری های هدفی مختلف را تحت تاثیر قرار می دهد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که رویکردهای تلفیقی که بر اساس نظریه های شناختی و انسان گرایانه، به ویژه نظریه خودمختاری، استوار هستند و به نیازهای بنیادین روانی دانش آموزان یعنی خودمختاری، شایستگی و تعلق توجه می کنند، پایداری و کیفیت بالاتری از انگیزش تحصیلی را به همراه دارند. در مقابل، رویکردهای صرفا رفتارگرایانه ممکن است در کوتاه مدت به تغییر رفتار منجر شوند، اما در بلندمدت اثرات مخربی بر انگیزش درونی و خلاقیت دانش آموزان دارند. نتایج این پژوهش می تواند راهنمای عمل مربیان، معلمان و سیاست گذاران آموزشی در جهت طراحی و اجرای برنامه هایی باشد که به رشد همه جانبه و انگیزش پایدار دانش آموزان کمک کند و صرفا بر نتایج آزمون محور متمرکز نباشد.

کلیدواژه ها:

انگیزش تحصیلی ، نظریه های روانشناسی ، رویکردهای تربیتی ، مطالعه تطبیقی ، دانش آموزان.