رابطه بین رفتار معلم در مواجهه با دانش آموزان چالش برانگیز و خودپنداره تحصیلی آن ها

در نظام آموزشی نوین، نقش معلم تنها به انتقال دانش محدود نمی شود، بلکه فراتر از آن، معلم به عنوان یکی از عوامل کلیدی در شکل دهی به نگرش ها، هیجانات و باورهای تحصیلی دانش آموزان شناخته می شود. در این میان، نوع رفتار معلم در مواجهه با دانش آموزان چالش برانگیز که معمولا دارای مشکلات رفتاری، هیجانی یا افت عملکرد تحصیلی هستند می تواند تاثیر عمیقی بر خودپنداره تحصیلی آن ها بگذارد. هدف مقاله حاضر، بررسی نظام مند و تحلیلی پژوهش های موجود در زمینه ارتباط میان سبک های رفتاری معلمان و شکل گیری یا تضعیف خودپنداره تحصیلی در این گروه از دانش آموزان است.یافته های حاصل از مرور منابع نشان می دهد که رفتارهای حمایت گرانه، همدلانه و عاری از قضاوت از سوی معلمان، منجر به افزایش احساس ارزشمندی، انگیزش درونی و ارتقاء خودپنداره تحصیلی دانش آموزان می شود. در مقابل، رفتارهای طردکننده، برچسب زننده و تنبیهی نه تنها سبب تضعیف خودپنداره تحصیلی می گردد، بلکه گاهی به درونی سازی نقش "دانش آموز مشکل دار" توسط خود فرد می انجامد که این امر به نوعی خودتحقیرگری و افت بلندمدت تحصیلی منجر می شود. همچنین بررسی های نظری بیانگر آن است که نظریه های خودپنداره (مانند نظریه بندورا و مارش) بر اهمیت بازخوردهای اجتماعی در شکل گیری تصویر ذهنی فرد از توانایی های خود تاکید دارند.در مجموع، شواهد بیانگر آن است که رفتار معلم، به ویژه در مواجهه با دانش آموزانی که بیش از سایرین در معرض برچسب زنی و طرد قرار دارند، نه تنها ابزاری برای مدیریت کلاس، بلکه سازه ای بنیادین در شکل گیری ساختار روان شناختی یادگیری محسوب می شود. در نتیجه، توانمندسازی معلمان در زمینه مهارت های ارتباطی، خودتنظیمی هیجانی و راهبردهای رفتاری مثبت، می تواند راهبردی موثر برای ارتقای سلامت روانی و خودپنداره تحصیلی دانش آموزان چالش برانگیز باشد.

کلیدواژه ها:

رفتار معلم ، دانش آموزان چالش برانگیز ، خودپنداره تحصیلی ، روابط معلم و دانش آموز ، سلامت روانی تحصیلی.