بازخوانی فقه خانواده در بستر پیام رسان های نامرئی با تامل بر ماهیت طلاق در عصر ارتباطات رمزنگاری شده

تحولات فناوری ارتباطی در دهه های اخیر، به ویژه گسترش پیام رسان های رمزنگاری شده و بسترهای غیرقابل ردیابی مانند تلگرام سکرت چت، واتساپ، و سیگنال، چالش هایی نوین را در عرصه فقه خانواده به وجود آورده اند. یکی از مهم ترین مسائل مطرح در این زمینه، اعتبار شرعی طلاقی است که از طریق این بسترها صورت می گیرد؛ طلاقی که به واسطه حذف پیام ها، نبود شهود، و فقدان امکان اثبات نیت و قصد، زیر سوال می رود. زمینه این پژوهش در پاسخ به این پرسش شکل می گیرد که آیا طلاق انجام شده در پلتفرم های فوق الذکر، از منظر فقه اسلامی معتبر و قابل استناد است؟ هدف اصلی این مقاله، بررسی فقهی اعتبار طلاق در بسترهای رمزنگاری شده، و واکاوی چالش های مربوط به اثبات، نیت، ایجاب و قبول و شهود است. این بررسی در چارچوب فقه خانواده و با تکیه بر منابع فقهی معتبر و آراء فقهای شیعه و اهل سنت صورت می گیرد. روش پژوهش در این مطالعه، کتابخانه ای و توصیفی–تحلیلی است؛ داده ها از طریق بررسی متون فقهی، منابع حقوقی، و پژوهش های مرتبط گردآوری شده اند. یافته های پژوهش نشان می دهند که طلاق در پلتفرم های غیرقابل ردیابی، به دلیل ویژگی های ذاتی ارتباطات رمزنگاری شده، با خلاهای جدی در اعتبار شرعی مواجه است. حذف پیام، امکان جعل، و عدم حضور شاهد، چالش های قابل توجهی در اثبات طلاق پدید می آورند. همچنین، تحلیل دیدگاه های فقهای مذاهب اسلامی نشان می دهد که گرچه برخی بر «نیت» و «ایجاب و قبول» در طلاق تاکید دارند، اما در شرایط مجازی، تحقق این مولفه ها نیازمند بازخوانی فقهی و حقوقی است. در نتیجه، این مقاله نشان می دهد که فقه خانواده نیازمند بازنگری در مواجهه با واقعیت های ارتباطی نوین است، و طلاق مجازی در بسترهای رمزنگاری شده، باید از منظر فقهی به صورت دقیق تری مورد بررسی قرار گیرد تا هم امنیت خانواده حفظ شود و هم احکام شرعی با شرایط روز تطابق یابد.

کلیدواژه ها:

فقه خانواده ، طلاق الکترونیکی ، پلتفرم های غیرقابل ردیابی.